تحولات بازار مسکن در شش ماهه ابتدایی سال نگرانی‌های زیادی را رقم زد. افزایش سرسام‌آور و بدون توقف قیمت‌ها در این بازار بسیاری از مستاجران را دچار نگرانی‌های فزاینده‌ای برای تامین سرپناه کرد.

رشد قیمت در نیمه اول سال جاری متاثر از نوسانات ارزی به حدی بوده که میانگین قیمت هر مترمربع خانه در تهران را به ۲۰ میلیون تومان رساند. البته که دلالان و صاحبان املاک از این روند خرسند بودند و برای آشفته شدن آن تلاش خود را انجام دادند.

رشد قیمت‌‌ها به حدی بوده که تقریبا نیمی از جمعیت مردم ایران توانایی خرید خود را به طور کامل از دست دادند و این وضعیت باعث رشد اجاره‌بها شد! یعنی زمانیکه قدرت خرید مردم از بین رفت به دنبال اجاره رفتند و با افزایش تقاضا این بخش از بازار مسکن هم دچار نوسانات باورنکردنی‌ای شد.

مالکان تا جایی که می‌توانستند اجاره‌بها را بالا بردند تا جایی که حتی قشر کارگر و حقوق بگیر ثابت باید تمام یا حداقل نصف بیشتر آن را برای تامین مسکن بدهد. این نگرانی‌ها در مورد نیمه دوم سال هم وجود دارد. با این حال برخی از کارشناسان بازار مسکن معتقدند تغییرات قیمتی در نیمه دوم کمتر خواهد بود.

بازار مسکن در نیمه دوم سال با چه شرایطی روبه‌رو خواهد شد؟

 به‌نظرم در نیمه دوم سال تغییر زیادی در شرایط و قیمت‌های بازار مسکن رخ نخواهد داد چون رشدی که قرار بود اتفاق بیافتد، در این چند ماه افتاده و تا وقتی قدرت خرید مردم اجازه ندهد در این بازار معاملاتی انجام شود و به حالت تعادل نرسد، ‌بازار در همین حالت خواهد ماند. اگر طرح تولید مسکن که به صورت طرح دوفوریتی در مجلس مطرح شده تا یک ماه آینده مصوب و برای اجرا ابلاغ شود؛ می‌تواند هم به جو روانی بازار مسکن کمک کند و هم حرکتی برای تولید مسکن آغاز خواهد شد. عمده مشکل کشور در این بازار و در چند سال گذشته این بوده که ما در تولید مسکن برنامه‌ای نداشته و ضعیف عمل کرده‌ایم و اثر این کم‌کار هم خودش را چند سال بعد یعنی امروز نشان داده است. بگذریم از اینکه بخشی از مشکلات پیش آمده در حوزه تولید مسکن به دلیل وضعیت اقتصادی بوده ولی در مجموع نبود برنامه مدون برای تولید مسکن است که به مشکلات تامین آن در کشور دامن زده است. اگر مسئولان بتوانند این مسائل را با ساخت حتی خانه‌های ارزان‌قیمت یا طرح‌هایی نظیر مسکن مهر و … برطرف کنند، به‌نظرم باید با دید مثبت به نیمه دوم سال به بازار مسکن نگاه کنیم و امیدوار باشیم که وضعیت بازار به تعادل برسد.

با توجه به صحبت‌های شما درواقع در نیمه دوم شاهد گرانی در این بازار چه برای خرید و چه اجاره‌بها نخواهیم بود؟

 دقیقا، افزایش اجاره‌بها و قیمت خرید بعید به‌نظر می‌رسد چون با وضعیتی که در حال حاضر وجود دارد قیمت به اوج خودش رسیده است و تا زمانیکه تعادل بین قدرت خرید مردم و بازار برقرار نشود، ‌افزایش قیمت اتفاق نخواهد افتاد. اگر هم این اتفاق نیفتد طرحی که مجلس در حال آماده‌سازی است می‌تواند به ایجاد تعادل کمک کند.

 دولت از طرح‌های مختلفی در حوزه مسکن بحث می‌کند و وعده می‌دهد که تا پایان دوره دوازدهم ریاست جمهوری آنها را اجرا می‌کند، اما با توجه به وضعیت موجود امیدی به اجرای پروژه‌ها نیست، بیان کردن وعده‌هایی که اجرا نمی‌شوند آیا در بازار تاثیر منفی می‌گذارند؟

 بله؛ حتما! همانطور که گفتم در پنج سال گذشته تولیدی در حوزه مسکن نداشتیم و فقط صحبت از انجام برنامه می‌شد، الان شرایط هم برای مجلس و هم برای دولت تفاوت کرده است. یعنی عملا وارد طرح اقدام ملی مسکن شده‌اند و ممکن است برای ایجاد هماهنگی‌ها نیاز به زمان داشته باشند. مجلس تمام تلاش خودش را می‌کند تا زمین‌های دولتی را آزاد کند و به ساخت مسکن اختصاص دهد، چراکه این اقدامات و حتی آزادسازی زمین‌ها با دستور رئیس‌جمهوری انجام نشد! به‌نظرم این مساله از طریق مجلس و استفاده از قانون قابل حل است تا زمین‌ها آزاد و در اختیار ساخت خانه‌های مورد هدف قرار بگیرد تا به در تعادل‌سازی بازار مسکن کمک کند در اینصورت از افزایش قیمت و تنش در آن جلوگیری خواهد شد.

انبوه‌سازی در کشور به هر دلیلی مغفول مانده است، آیا این امکان وجود دارد که شرایط برای رونق انبوه‌سازی فراهم شود؟

به غیر از این هم چاره‌ای نیست. یعنی شخص دیگری غیر از انبوه‌ساز نمی‌تواند در سطح وسیعی ساخت‌وساز کند. بازار مسکن مانند پازلی است که باید همه قطعات آن باشد و در کنار هم قرار بگیرد. حمایت‌های مجلس، دولت و حضور بخش خصوصی، انبوه‌ساز و … همه باید کنار هم قرار بگیرد تا بتوانند پروژه‌ای را به مرحله عمل برسانند.

نوسانات تورمی تا پایان سال چقدر در نوسانات بازار مسکن موثر خواهد بود؟

تورم در نیمه دوم سال خیلی در قیمت مسکن تاثیرگذار نخواهد بود؛ اگر به روال تورمی پیش می‌رفتیم شاهد چنین افزایش قیمتی نمی‌بودیم. در واقع افزایش قیمت در بخش‌های وابسته به مسکن مانند مصالح ساختمانی که افزایش ۱۰۰ درصدی را داشتیم اگر قرار بود با تورم پیش برود نباید چنین افزایش قیمتی را می‌دیدیم. تورم در کل اقتصاد کشور تاثیر دارد و از آنجایی‌که مسکن هم سهم بزرگی از اقتصاد را در اختیار دارد،‌ تورم نمی‌تواند بی‌تاثیر در این بازار باشد ولی به هر حال این تاثیر آنچنان زیاد نیست که الان به صورت حباب، کاذب یا سوداگری اتفاق می‌افتد.

با این حال باید شاهد افزایش معاملات مسکن هم باشیم؟

وقتی تعادل برقرار شود و قدرت خرید مردم به حد تناسبی که در بازار است، برسد و بازار هم در حالت ثبات قرار بگیرد، مسلما اولویت مردم این است که برای خود سرپناهی تهیه کنند و هرچقدر زودتر این‌کار را انجام دهند به نفع‌شان خواهد بود‌. به هر حال آنهایی توان خرید دارند حتما در معاملات هم شرکت خواهند کرد.

طرح حمایت از اجاره‌نشین‌ها چقدر در بازار اجاره‌بها تاثیر دارد؟

بدون تاثیر نیست ولی بحث ما این است که بتوانیم قدرت خرید مردم را افزایش دهیم، یعنی باید در بخش خرید وام خرید و در بخش اجاره‌بها وام ودیعه مسکن به مردم داده شود این کار در حال انجام است ولی سرعت آن باید افزایش یابد.