وحید شقاقی‌شهری استاد دانشگاه و اقتصاددان

در خصوص تزریق ارز روزانه توسط بانک مرکزی برای جلوگیری از گران‌شدن قیمت دلار لازم است بگویم، بهتر است این نهاد حمایت خود را از بازار سرمایه افزایش دهد تا مبادا این بازار زمین بخورد. به عقیده من، بانک مرکزی همت لازم را برای رونق بورس نشان نداده است. به عبارتی دیگر، کاهش نرخ سود بانکی، کاهش تدریجی نرخ بهره بین بانکی و علامت‌دهی به بازار، مجموعه عواملی است که اگر نهاد مذکور اتخاذ کند، بازار سرمایه پررونق می‌شود. می‌دانید که در فصل اول سال‌جاری روزانه رقمی بالغ بر سه‌هزار میلیارد تومان وارد بازار سهام شد، این مهم عاملی بود تا نقدینگی روزانه که وارد بازار ایران می‌شد، به بازار سرمایه می‌رفت؛ اما از مرداد که نرخ بهره بانکی افزایش یافت و حمایت‌های لازم از بورس صورت نگرفت، ما شاهد خروج حجم بالای پول (عدم ورود پول حقیقی‌ها) از بازار سهام بودیم. به عبارت دقیق‌تر، جذاب بودن بورس می‌تواند در کنترل سایر بازارهای مالی (ارز و طلا) مفید باشد و با حساب نقدینگی روزانه دوهزار و ۵۰۰میلیارد تومان اگر حمایتی از بازار سهام به عمل نیاید، این حجم بالای پول روانه بازار دلار می‌شود که ۵۰میلیون دلاری که بانک مرکزی قصد دارد روزانه برای کنترل بازار تزریق کند با دلار ۳۰هزار تومان، حجم نقدینگی را افزایش خواهد داد. به عقیده من، همانگونه که اشاره شد اگر بانک مرکزی نرخ بهره بین‌بانکی را پایین بیاورد، موجب می‌شود نقدینگی به بورس هدایت شود که این می‌تواند به نفع اقتصاد باشد. متاسفانه ما در علامت‌دهی اشتباه کردیم به‌جای آن قصد داریم ۵۰میلیون دلار روزانه تزریق کنیم که این راه‌حل غلطی است. به عبارت دیگر، عامل مهمی که اشاره شد (حمایت از بازار سهام) موجب می‌شود تا از شتاب و حالت نوسانی بازار ارز و طلا جلوگیری شود. این در حالی است که بورس می‌تواند برای تامین مالی اقتصاد راهکار مفید و راهگشا باشد. بانک مرکزی نباید مسیر اشتباه برود و از کار انداختن بازار سهام و تزریق رقم ذکرشده به بازار ارز، غلط است. در خصوص وضعیت پیش روی بازار ارز هم باید بگوییم این مساله وابستگی متقابل به عوامل داخلی و خارجی خواهد داشت که هر کدام سهم معلومی در اقتصاد ایران دارد. اضافه بر آن عوامل درونی در اختیار مسئولان است که با اتخاذ سیاست‌های درست می‌توان سهم آنها را افزایش داد. در مقابل عوامل بیرونی همچون انتخابات آمریکا از حیطه اختیار خارج است، به‌طوری‌که باید منتظر ماند و دید که چه اتفاقاتی در ماه‌های پیش‌رو می‌افتد. به علاوه انتظار می‌رود مسئولان در خصوص عوامل داخلی که در اختیار ما قرار دارد، هوشمندانه‌تر عمل کنند. همانطور که اشاره شد مواردی که می‌تواند رونق بیشتری به بازار سرمایه برای جلوگیری از افزایش نرخ ارز و رشد نقدینگی دهد در اختیار شورای پول و اعتبار، مهم‌تر از آن مبارزه با قاچاق کالا و ارز در اختیار نیروهای داخلی و همچنین اعتبارسنجی واردکنندگان و صادرکنندگان در حیطه وظایف وزارت صمت است، افزون بر آن موضوع مهار کروناست که اگر اتفاق بیفتد صادرات غیرنفتی ایران به کشورهای همسایه افزایش می‌یابد. مساله ارز، موضوعی بین‌بخشی است و ما می‌توانیم جدای از مسائل خارجی، موارد داخلی را سامان‌دهی کنیم که اینها زمینه‌ای برای جلوگیری از نوسان نرخ ارز را مهیا خواهد کرد.