محمدرضا آذین

در سازمان تامین‌اجتماعی، روش تامین مالی مستمری‌ها و پرداخت تعهدات و ارائه خدمات مختلف بیمه‌ای و درمانی سازمان در قبال بیمه‌شدگان و مستمری‌بگیران، مدل «pay as you go» است.  این مدل به صورت کلی، مصداق ضرب‌المثل استاد سخن شاعر قرن هفتم سعدی شیراز است. در حکایتی که سعدی در این زمینه نقل می‌کند، جوانی به پیرمردی می‌رسد که در حال کاشت نهال گردو است و از او می‌پرسد که با توجه به مدت کوتاه باقیمانده از عمر تو، به چه امیدی درختی می‌کاری که مدت طولانی زمان خواهد برد تا به ثمردهی برسد و پیرمرد در پاسخ جوان، می‌گوید که دیگران کاشتند و ما خوردیم؛ ما بکاریم که دیگران بخورند.

 طبیعتا هر اتفاقی که این چرخه و این تسلسل را بر هم بزند و دچار و قفه و خلل کند، باعث ایجاد بحران برای سازمان تامین‌اجتماعی، کارفرمایان و بیمه شدگان می‌شود. این بحران‌ها می‌تواند در دو صورت  « تعهدی» و « نقدی» سازمان متولی  را تحت تاثیر قرار می دهد.

با توجه به اینکه سازمان تامین اجتماعی در آستانه ۷۱ سالگی تاسیس خود قرار دارد و اکنون متولی بخش بیمه‌های اجتماعی- درمانی بیش از ۴۵ میلیون نفر از جمعیت کشور است. نقش اثربخشی و تعیین‌کننده‌ای در توسعه عدالت اجتماعی را باید داشته باشد.

 ولیکن آنچه پیش میرود اقدامات غیر منتظره و خارج از قانون سازمان تامین اجتماعی برای کارفرمایان رقم می خورد درصورتیکه این سازمان اینرا فراموش کرده است، سرمایه گذار اصلی این سازمان بخش خصوص اعم از کارفرمایان و کارگران می باشند. و رعایت حقوق این قشر از مهمترین وظایف این سازمان است.

 در ماه گذشته رویه جدیدی برای ارسال لیست بیمه کارفرمایان پیاده سازی شده است که این روند علاوه بر اینکه مغایر با قانون است مشکلاتی نیز برای کارفرمایان در این شرایط سخت اقتصادی ایجاد نموده است.

 در سامانه ارسال لیست بیمه تامین اجتماعی، تغییراتی اعمال شده که بر اساس آن بعد از ارسال لیست بیمه تنها یک ساعت فرصت پرداخت برای کارفرما فراهم می باشد و چنانچه پرداخت ظرف مدت یک ساعت انجام نشود لیست بیمه آن ماه حذف خواهد شد.

 درصورتیکه براساس روال ماه های گذشته چنانچه حق بیمه هر ماه تا آخر ماه بعد پرداخت نمی شد، عدم پرداخت به منزله عدم ارسال لیست تلقی می شد اما با تغییرات اعمال شده محدودیت یک ساعته به منظور پرداخت حق بیمه ماه مورد نظر اعمال شده است.

درصورتیکه طبق ماده ۳۶ قانون تامین اجتماعی کارفرما مسئول پرداخت حق بیمه سهم خود و بیمه شده به سازمان می باشد و مکلف است در موقع پرداخت مزد یا حقوق و مزایا سهم‌ بیمه شده را کسر نموده و سهم خود را بر آن افزوده به سازمان تأدیه نماید. ‌در صورتی که کارفرما از کسر حق بیمه سهم بیمه شده خودداری کند شخصاً مسئول پرداخت خسارات آن خواهد بود تأخیر کارفرما در پرداخت حق بیمه یا عدم ‌پرداخت آن رافع مسئولیت و تعهدات سازمان در مقابل بیمه شده نخواهد بود.

سازمان تامین‌اجتماعی در حال حاضر به علت اینکه طی چند دهه اخیر، دولت‌ها به دلایل مختلف در زمینه پرداخت حق بیمه‌های جاری و بدهی‌های بیمه‌ای سنواتی خودشان، اقدام جدی و مثری نکرده‌اند، برای حل مشکلات مالی خود دست به چنین اقدامی نموده است و بیشترین فشار خود را بر بخش خصوصی حتی با حذف حقوق قانونی این بخش که متولی اصلی اقصاد کشور است با تعلل درارزش افزوده سرمایه آنها نموده است.

 در صورتیکه این تاکید از مقام معظم رهبری که همیشه (فصل الخطاب قانون است) فراموش شده است .بله مگر در کشور بالاتر از قانون هم وجود دارد؟ قانون با انواع گوناگون خود محصول اراده الهی وجمعی ملت ایران است. در پایان برای عدم ایجاد مشکلات بیمه ای کارفرمایان و بیمه شدگان ازسازمان تامین اجتماعی درخواست می شود. رویه قبل که برابر ماده ۳۶ قانون تامین اجتماعی است اجرایی نماید.