رئیس کمیته اجتماعی شورای شهر تهران بیان کرد: بخشنامه شهردار گرچه لازم است ولی کافی نیست، چرا که در کنار بخشنامه شهردار، باید استانداری و وزارت کار نیز در این موضوع با هم همکاری کنند.

به گزارش درآمد نیوز، الهام فخاری رئیس کمیته اجتماعی شورای شهر تهران، در مورد سرانجام این بخشنامه و میزان اثرگذاری آن اظهار داشت: همانطور که می‌دانید،  بخشنامه تاکید بر یک الزام اداری و اجرایی است و  صدور بخشنامه و ابلاغ آن به واحدهای شهرداری البته که کاری لازم بوده ولی چنان که در شهر می‌بینید قطعا کافی نیست.

وی با بیان اینکه زباله‌گردی و ماجرای پسماند در کلانشهر پیچیده‌ای چون تهران، مساله‌هایی ازجمله زباله‌گردی و زباله‌کاری کودکان و نوجوانان را به دنبال دارد، افزود: گرچه این مساله فقط با یک بخشنامه حل نمی‌شود ولی ابلاغ این مقررات اداری یکی از گام‌ها است و آموزش کارکنان واحدها، پیمانکاران و آگاه‌سازی درباره‌ی پیامدهای قانونی به‌کارگیری کارگر کودک یا نوجوان هم کار بایسته دیگری است. افزون بر همه‌ این‌ها باید ضمانت اجرایی برای اجرای قانون و مقررات باشد و هم با کسانی یا گروه‌هایی که قانون‌شکنی کنند یا قانون را دور بزنند برخورد جدی، پرهزینه و سازمان‌یافته‌ای صورت بگیرد.

رئیس کمیته اجتماعی شورای شهر تهران با تاکید بر اینکه به گمان من حلقه گم‌شده ماجرا اینجاست که واحد شهری و پیمانکار متخلف هنوز هم چنان که باید سزای قانون‌شکنی خود را نمی‌بیند، گفت: از سوی دیگر هنگامی می‌توان سخن از کاهش موثر به کارگیری کارگر کودک و نوجوان در فرایند گردآوری و بازیافت پسماند به میان آورد که فرایند این کار تغییر کرده باشد. مثلا پاکسازی هنگام برف کاری حاکمیتی و نیازمند کنش مستقیم شهرداری به مثابه نهاد عمومی است و هنگامی که در قالب پیمانکاری واسپاری می‌شد هر سال ماجرا درست می‌کرد، ولی امسال دوباره مستقیم خود شهرداری پایش و پاکسازی هنگام بارش را مدیریت کرده که خوشبختانه حواشی گذشته را کم کرده‌است. در مقایسه می‌توان گفت که مرحله‌ی گردآوری پسماند که در واقع کالای گرانبها و البته دارای تاریخ مصرف و همراه با آلودگی و به هم ریختگی نیز هست یک کار نیازمند مدیریت مستقیم حاکمیتی است و آن چه می‌توان به پیمانکار واسپاری کرد مرحله‌ای است که پسماند جمع‌آوری شده، آماده تحویل به مراکز تفکیک و بازیافت یا دپو شده باشد و تا زمانی که پیمانکاران درگیر مرحله سیال، غیرقابل نظارت و پایش همه جانبه در گستره شهر باشند، خطر به کارگیری کارگر غیررسمی و غیرقانونی از اتباع غیرایرانی تا کودک و نوجوان، باقی خواهد بود.

فخاری تصریح کرد: کارگاه‌های جداسازی و بازیافت مکان ثابت و مشخص دارند و در این مرحله هم البته وظیفه نظارتی دیگر دستگاه‌ها به ویژه بازرسی و ناظران وزارت رفاه، کار و امور اجتماعی تعیین‌کننده است. از سویی چه بسا مساله پسماند در تهران نیازمند تیم بازرسی ویژه برای پایش دقیق و برخورد قاطع با متخلفان در سطح استان و از سوی استانداری یا سازمان شهرداری‌ها باشد. مساله تهران، چون پایتخت و هم دربردارنده حدود ۱۷ درصد از جمعیت کشور است، در بسیاری زمینه‌ها ملی یا استانی و فراتر از خود شهر تهران و محدوده‌های رسمی آن است.

وی با اشاره به بخشنامه شهردار با تاکید بر اینکه بخشنامه گرچه لازم است ولی قطعا کافی نیست، خاطرنشان کرد: در کنار بخشنامه شهردار، باید استانداری و وزارت کار هم در این موضوع با هم همکاری و مداخله جدی کنند چراکه کارگاه‌های حاشیه تهران از کنترل شهرداری تهران خارج هستند که در همین کارگاه‌ها از کارگر غیرقانونی هم استفاده می‌کنند، بخشی از این افراد هم ناگزیر به تن دادن کارگری زباله‌گردی و زباله‌کاری هستند که ریشه این مساله هم در محدودیت‌های فرصت‌ شغلی، کمبود مهارت‌های فنی این کارگران، حاشیه‌نشینی، آسیب‌های وارده به زیستگاه‌های روستایی و اقتصاد روستا و شکل‌گیری نوعی خرده‌فرهنگ و خرده‌اجتماعی پیرو مساله زباله در تهران است.

فخاری یادآور شد:  این مساله در تهران پررنگ است چون همه تلاش‌ها برای جمع‌آوری مکانیزه و سازماندار کردن فرایند طی سال‌ها به محاق رفته‌است. چنین مساله‌ای به این شکل مثلا در اصفهان بعنوان یک کلانشهر بزرگ ایران نیست چون فرایند جمع‌آوری تا بازیافت یا امحاء به گونه‌ای برنامه‌ریزی، انجام و پایش شده که هم جداسازی از خانه درست و به سامان پیش می‌رود و هم جمع‌آوری به نوعی حاکمیتی صورت می‌گیرد و در نهایت از هنگام تحویل به مقصد معاملات مالی و پیمانکاری‌ها جریان دارد و  طبیعی است که زباله‌گردی هم به این شکل که در تهران می‌بینید در کلانشهرهای دیگری مانند اصفهان دیده نمی‌شود و وقتی زباله‌گردی ندارید، کارگر غیرقانونی و کودک یا نوجوان نیز مطرح نیست.

رئیس کمیته اجتماعی شورای شهر تهران افزود: این بایسته‌ها و کمبودها البته نباید ما را از پرداختن به وضعیت کنونی و کارگاه‌های پیدا و پنهان بازدارد ما باید برای این مساله راه‌حل و برنامه‌ای اقتصادی -خدماتی طراحی کنیم چون مساله پسماند در کلانشهر مساله‌ی صرفا خدماتی نیست.

وی با تاکید بر اینکه ما با مُسکن‌های موضعی و مقطعی نمی‌توانیم مشکلی مانند وضعیت پسماند تهران را حل کنیم، اذعان کرد: نه ما، نه هیچ فرد یا گروه دیگری نمی‌تواند، چراکه حل این مساله البته که شدنی است ولی نیازمند یک کار همگانی و همزمان مردم و دستگاه‌های مختلف ازجمله شهرداری، استانداری، اداره کل رفاه کار و امور اجتماعی و نهادهای مردمی است هر حلقه این زنجیره که نباشد یا کار نکند، کل کار دچار مشکل می‌شود.

فخاری ادامه داد: عده ای پیرامون پسماند تهران تغذیه می‌کنند و سودهای سرشار و شگفت‌آوری نصیبشان می‌شود اینها هم قطعا از حوزه نفوذ و منافع خود استفاده می‌برند و باید در روند تغییر و اصلاح فرایند مدیریت پسماند تهران به جنبه اقتصادی و سود و زیان این لایه پنهان ولی پرقدرت توجه کرد کسی هنوز سراغ اینها نرفته و همچنان آسوده به کار خود و در لابه‌لای آن به‌کارگیری کارگران غیررسمی و خانوادگی ادامه داده‌اند.

وی در پایان می‌افزاید: باید بگویم که آن معجزه‌ای که از یک بخشنامه انتظار داشته باشیم، محال است. معجزه تغییر و بهبود وقتی رخ می‌دهد که مساله را درست شناخته باشیم، این مساله اقتصادی-خدماتی را بخواهیم حل کنیم و همه باهم با بکارگیری دانش و تجربه و همکاری برای آن وقت بگذاریم و کار کنیم.