هادی حق شناس کارشناس اقتصادی

مرکز آمار ایران رشد اقتصادی با نفت در فصل بهار امسال را منفی ۵/۳ و بدون نفت نیز منفی ۷/۱ درصد اعلام کرده است و باید ببینیم این رشد اقتصادی منفی ۷/۱ درصد در چه شرایطی اتفاق افتاده است. محاسبات فصلی در مرکز آمار ایران در قالب ١٨ بخش اصلی متشکل از ۴٢ رشته فعالیت طبقه‌بندی می‌شود و شامل بخش‌هایی نظیر کشاورزی، صنایع و معادن، زیر بخش‌های استخراج نفت خام و گاز طبیعی، معادن، صنعت، خدمات، آموزش، فعالیت‌های مربوط به سلامت انسان و مددکاری اجتماعی است. در رشد اقتصادی منفی ۷/۱ درصد هم آثار تحریم وجود دارد و هم موضوع کرونا. وقتی رشد اقتصادی کشورهای صنعتی در سه ماهه دوم را که تقریبا معادل سه ماهه اول ما با یک ماه تفاوت است، مقایسه می‌کنیم، می‌بینیم که رشد اقتصادی آنها منفی ۹ درصد و در برخی کشورها رشد اقتصادی‌شان منفی بوده ولی رشد اقتصادی دو رقمی را تجربه کرده‌اند. یعنی اگر ما تحریم هم نداشتیم ویروس کرونا اثر مخرب خود را بر اقتصاد کشور در بخش‌های مختلف می‌گذاشت. کما اینکه می‌توان این آثار را به‌ویژه در سه ماهه اول امسال دید، چراکه بخش گردشگری کشور همیشه در سه ماهه ابتدایی سال به‌ویژه دو هفته اول، روزهای پر تب و تابی را تجربه می‌کند ولی امسال و در این مدت به دلیل شیوع سریع ویروس کرونا بیشترین توصیه‌ها مبنی بر نرفتن به سفر و ماندن در خانه بود. بنابراین زمانیکه از این منظر به موضوع نگاه کنیم این رشد قابل تفسیر است. در تفسیر این رشد اقتصادی که مرکز آمار ایران اعلام کرده است هم تفسیر کرونا وجود دارد و هم از طرفی تحریم‌ها. در موضوع تحریم‌ها باید گفت که شدت تحریم‌های ظالمانه آمریکا علیه ایران در سه ماهه امسال نسبت به سه ماهه سال ۹۸ بسیار بیشتر و شدیدتر بوده است. در سه ماهه سال گذشته بخشی از نفت کشور به طور طبیعی به فروش می‌رسید و پول‌ آن هم وارد کشور می‌شد، اما امسال و به‌ویژه در سه ماهه امسال تحریم باعث شده تا مشکلات عدیده‌ای در فروش نفت ایجاد شود. بنابراین اینکه رشد اقتصادی با نفت منفی ۵/۳ درصد شده دقیقا اثر تحریم است ولی رشد اقتصادی منفی ۷/۱ درصد غیرنفتی اثر کرونا را در خود دارد و به همین دلیل این دو رشد قابل تحلیل هستند. به‌نظر می‌رسد در سه ماهه دوم یعنی تابستان، با توجه به برداشت محصولات کشاورزی که عمدتا برداشت محصولات کشاورزی در سه ماهه دوم است و همچنین با توجه به بارندگی امسال یعنی در سال آبی جاری نسبت به سال آبی هم بلندمدت و هم سال آبی گذشته، هم بارندگی منظمی را در کل کشور شاهد بودیم شاید بخش کشاورزی کشور بتواند بخشی از این رشد منفی را جبران کند.