شرایط اقتصادی کشور در مقطع کنونی به گونه‌ای پیش می‌رود که قشر ضعیف و دهک‌های پایین جامعه هر روز فشار بیشتری را تحمل می‌کنند. به علاوه اخیرا در شبکه‌های اجتماعی خبری مبنی بر اجاره دادن کارتن برای خوابیدن منتشر شد که واکنش‌های متعددی را در پی داشت. بسیاری از تحلیلگران بر این باورند نتیجه چنین وضعیتی در ابتدا حاصل عملکرد ضعیف و ناکارآمدی برخی مسئولان اقتصادی است. به عبارت دقیق‌تر نباید ریشه تمام مشکلات را به خارج از مرزها پیوند زد، بلکه مسائل و مدیریت‎های بحران‌آفرین داخلی بسیار مهم‌تر هستند و لازم است مسئولان ما نسبت به وضع فعلی مردم واقع‌بینانه‌تر باشند تا مبادا قشر ضعیف متحمل فشارهای بیشتر اقتصادی شود. از سوی دیگر بسیاری از کارشناسان معتقدند تداوم روند فعلی منجر می‌شود تا سال آینده شرایط به مراتب بدتر از امسال پیش رود و قدرت خرید مردم کاهش خواهد یافت.

چندی قبل عنوان شد عده‌ای اقدام به اجاره دادن پشت‌بام می‌کنند و اکنون در برخی شبکه‌های اجتماعی عنوان شده برای یک شب خوابیدن کارتن یخچال را با مبالغ مشخصی به قشر ضعیف اجاره می‌دهند. اینها نشانگر آن است که وضعیت معیشتی شرایط نابسامانی دارد، تحلیل شما از این موارد چیست؟

به واقع این صحبت‌ها دردناک است و زمانیکه آدم چنین صحبت‌هایی را هرچند جدی هم نباشد می‌شنود، متاسف می‌شود؛ آن هم برای کشوری که می‌تواند نمونه‌ای از رفاه و پیشرفت و الگویی برای سایر کشورها قلمداد شود، اما در حال حاضر اوضاع به گونه‌ای است که متاسفانه ایران با فقر و مشکلات گسترده دست و پنچه نرم می‌کند. برای این معضلات نمی‌توان هیچ دلیل و توجیهی جز ناکارآمدی عملکرد برخی مسئولان ارائه داد. متاسفانه اوضاع در ایران به گونه‌ای پیش می‌رود که زندگی برای مردم و بالاخص اقشار ضعیف‌تر هر روز سخت‌تر می‌شود و درک درستی هم از شرایط واقعی زندگی مردم نیست و توجیه برای مشکلات مردم به‌مثابه ذکر مصیبت است. این در حالی است که مردم دولتمردان را انتخاب می‌کنند تا مشکلات را برطرف کنند و راهکار درستی ارائه دهند، به واقع ریشه اکثر مشکلات هر کشوری در ابتدای کار عملکرد مسئولان است و مردم تمایلی به شنیدن توجیه نخواهند داشت، بلکه چشم به راه هستند تا ببیند مسئولان برای رفع آن چه راهی را اتخاذ کرده‌اند. ما می‌بینم که اوضاع معیشتی مردم هر روز بدتر می‌شود و این ابعاد مختلفی در سیاست خارجی و داخلی دارد.

نظر شما درباره صحبت اخیر رئیس سازمان برنامه و بودجه، مبنی بر دارایی بالای مردم و کمبود کالاها چیست؟

چند روز پیش مطلبی در این خصوص نوشتم، تاکید من بر این است که مسئولان باید خدمتگزار مردم باشند. ما نباید فکر کنیم که به مردم و حقوق‌بگیران صدقه می‌دهیم و اعلام اینکه مردم پولدار هستند و کالاها کم‌یاب، تاسف‌بار است و به هر حال لازم است ما عرضه و تقاضا را با هم ببینیم. به واقع تمام مشکلات ما مربوط به خارج از مرزها نیست و به‌رغم آنکه دیپلماسی مهم است و مجموعه دولت باید برای آن پشتکار قابل قبولی داشته باشد و بتواند ناملایمات را کاهش دهد. مردم نمی‌خواهند توجیهات ساختگی بشنوند، بلکه قصد دارند ببیند عملکرد دولتی‌ها برای آسایش آنها چگونه است، ولی متاسفانه فشار بر مردم مضاعف شده است. به‌عنوان مثال با یک محاسبه ساده می‌توان نتیجه گرفت، تهیه یک خانه ۶۰ متری در کشور با قیمت ۳۰ میلیون تومان به‌ازای هر متر،‍ بیش از یک میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان تمام خواهد شد، فرض کنیم دخل و خرج یک فرد شاغل در شرایط فعلی به گونه‌ای باشد که بتواند ماهانه یک میلیون تومان پس‌انداز کند، این فرد به شرط آنکه نه مریض شود و نیاز رفاهی و آموزشی نداشته باشد، باید ۱۵۰ سال کار کند و اگر چهار میلیون پس‌انداز کند، باید بیش از ۳۸ سال کار کند تا بتواند این خانه را بخرد. این در حالی است که مسکن یک کالای اولیه و در عین حال ایران کشور ثروتمندی است. به راستی این قبیل مشکلات فاجعه است، چه کسی غیر از مسئولان و تکنوکرات‌ها باید پاسخگوی چنین وضعی باشند! دردناک‌تر آن است که برخی رسانه‌ها هم نسبت به این مشکلات پاسخگو نیستند و سکوت کرده‌اند و به‌جای آنکه مرهمی باشند بر زخم مردم، بلکه نمک بر آن می‌ریزند و ادعا دارند نباید از نظر دلاری مشکلی را بسنجیم و نمی‌دانند زمین و مسکن وارد تجارت نمی‌شود و دلار بر کالاهای تجاری اثرگذار است.

سوال بعدی مربوط به مساله لایجه بودجه ۱۴۰۰ است که انتقادات بسیاری را از سوی برخی در برداشته است، به طوری‌که خیلی از فعالان بر این باورند شرایط سال آینده به گونه‌ای پیش خواهد رفت که فشار اقتصادی بیشتری به مردم متحمل خواهد شد و فقیرتر می‌شوند، نظر شما در اینباره چیست؟

همانطور که اشاره کردم برخی مسئولان ما واقعیت‌ها را نمی‌بینند و شرایط کشور به گونه‌ای است که ما با بحران‌های اقتصادی متعددی روبه‌رو هستیم. طبیعی است که روی کاغذ می‌توان هر محاسبه‌ای را انجام داد و جدولی را تهیه کرد که سطر و ستون آن با یکدیگر تطبیق کند ولی زمانی که شرایط جامعه را در نظر می‌گیریم وضعیت متفاوت است. قطع به یقین بودجه سال آینده انبساطی است و اگر بخواهیم شرایط تورمی را در نظر بگیریم، به طور حتم افزایش هزینه و تورم را درپی خواهد داشت و قدرت خرید مردم کاهش می‌یابد. متاسفانه مسئولان باید بدانند قیمت‌ها را بازار تعیین می‌کند نه مورد دیگری. مساله اساسی آن است که این لایحه بودجه‌ در شرایطی تنظیم شده است که ما در داخل با بحران‌های اقتصادی همچون معیشت، کرونا و فقر مواجه‌ایم و در سطح بین‌المللی هم موضوع روی کار آمدن دولت جدید آمریکا و تغییر دولت ایران مطرح است، بنابراین تا چندماه آینده وضعیت بی‌ثباتی بر اقتصاد ما حاکم خواهد بود و اینها می‌تواند مشکلات بیشتری را در پی داشته باشد.