دلایل موفقیت‌هاى چشمگیر “زغال‌سنگ پروده طبس” در تولید ، فروش ، صادرات و … اعلام شد

دلایل موفقیت‌هاى چشمگیر “زغال‌سنگ پروده طبس” در تولید ، فروش ، صادرات و … اعلام شد
شرکت  زغال‌سنگ پروده طبس در ۹ ماهه گذشته سال‌جاری در سه بخش حفریات معدنی (پیشروی)، تولید زغال‌سنگ خام و تولید کنسانتره زغال‌سنگ قابل تفکیک است. میزان حفریات زیرزمینی معدن در این دوره حدود ۴ هزار و ۳۳۳ متر بوده که شامل پیشروی در مسیرهای اصلی معدن و پانل‌های کارگاه‌های استخراج لانگوال می‌باشد. در این مدت بیش از یک میلیون و ۲۲۰ هزار تن زغال‌سنگ خام از زیرزمین استخراج شده و افزون بر ۴۶۱ هزار تن کنسانتره نیز در کارخانه زغال‌شویی این شرکت تولید گردیده است. این شرکت در ۹ ماهه سال‌جاری ۴۷۳ میلیارد تومان سود خالص محقق نموده که در مقایسه با دوره مشابه سال قبل، رشد ۱۸۵ درصدی داشته است.
مهندس رمضان کریتی ثانی، مدیرعامل شرکت “زغال‌سنگ پروده طبس” در گفت‌وگو با ماهنامه تخصصی پردازش ضمن تشریح عملکرد، دستاوردها، مشکلات پیش‌رو و چگونگی شکل‌گیری این مجموعه، گفت: میزان تولید زغال‌سنگ در ایران در مقایسه با آمار جهانی، رقم قابل توجهی نیست چرا که اولاً ذخایر ۱۴ میلیاردتنی زغال‌سنگ ایران در حد متوسط است و دوم این‌که تولید زغال‌سنگ کشور کماکان سنتی است و به غیر از شرکت زغال‌سنگ پروده طبس، فعالیت مکانیزه معدن‌کاری زغال‌سنگ در سایر معادن کشور شکل نگرفته است.
وی افزود: اگرچه که شرکت زغال‌سنگ پروده طبس ۷۵درصد تولید منطقه ای و ۴۲درصد تولید ملی زغال‌سنگ را  به خود اختصاص داده و به تنهایی بخش عمده نیاز باتری های کک‌سازی شرکت سهامی ذوب‌آهن اصفهان به عنوان قطب فولادسازی کشور را تأمین می نماید، ولی ظرفیت زغالی منطقه طبس نیز هنوز به درستی شناخته نشده و نیازمند اکتشافات بیشتر است. وجود این معادن در کنار سایر مواد و کانی‌های منطقه طبس، یک موهبت عظیم خدادادی است که در صورت سرمایه‌گذاری اساسی و برنامه‌ریزی اصولی، بدون‌شک محور توسعه همه‌جانبه شهرستان و استان بوده و در رشد معدنی، صنعتی و اقتصادی کشور نیز تأثیر قابل توجهی خواهد داشت و بر اساس فرمایشات مقام معظم رهبری با مضمون ضرورت جایگزینی اقتصادی نفتی، معدن بدون‌شک یکی از این جایگزین‌ها است. معادن زغالی طبس در صورت توجه کافی، می تواند برای ۵۰ سال آینده هم در منطقه اشتغال‌زایی پایدار ایجاد کند که برای توسعه اجتماعی و اقتصادی بسیار حائز اهمیت خواهد بود.
به گفته او، با احتساب راه‌انداری واحدهای جدید و افزایش ظرفیت کک‌سازی کشور به سه میلیون و ۴۵۰ هزارتن، تقاضای داخلی برای تأمین کنسانتره زغال‌سنگ موردنیاز همین واحدها به ۴ میلیون و ۸۳۰ هزارتن در سال افزایش می‌یابد. این ارقام به خوبی بیانگر ضرورت توسعه معدن‌کاری زغال‌سنگ در کشور، به‌ویژه در پهنه زغالی طبس است که شرایط و توان بالقوه‌ای برای گسترش معدن‌کاری مکانیزه و افزایش ظرفیت استخراج خام و تولید کنسانتره را در اختیار دارد. البته باید خاطرنشان نمود که واردات زغال‌سنگ امری اجتناب ناپذیر است. صنایع کک‌سازی بر اساس شرایط تولید و شاخصه‌های کیفی زغال‌سنگ، ناگزیر به مخلوط نمودن انواع زغال جهت تهیه خوراک ورودی بهینه می‌باشند. با توجه به کیفیت زغال‌سنگ ایران، بهبود مشخصات کیفی از طریق تأمین زغال خارجی و مخلوط کردن با تولید داخل انجام می‌شود. ضمن اینکه باید تأکید نمود زغال‌سنگ تولیدی این شرکت به لحاظ مشخصات کیفی و به ویژه پلاستومتری، شرایط بسیار مطلوبی داشته و پلاستومتری محصول در حد یا حتی بالاتر از کلاس جهانی است. با این حال، میزان گوگرد زغال منطقه بالاتر از حد متعارف مورد استفاده صنایع کک‌سازی است که این مشکل نیز با مخلوط کردن انواع زغال مرتفع می‌گردد.
کریتی‌ثانی موضوع صادرات را مورد اشاره قرار داد و افزود: در بحث صادرات نیز شرایط مشابهی حاکم است. تولید زغال‌سنگ کک شوی ایران حتی کفاف نیاز صنایع داخلی را نیز نمی‌دهد و بنابراین فرصت و تولیدی برای صادرات نیست. البته باید گفت که شرکت زغال‌سنگ پروده طبس خوشبختانه در بحث صادرات نیز ورود موفقی داشته و در سال‌های ۹۷ و ۹۸ بخشی از محصول خود را روانه بازار جهانی نموده که از این رهگذر، صادرکننده نمونه استان خراسان جنوبی نیز بوده است.
مدیرعامل شرکت زغال‌سنگ پروده طبس درخصوص قیمت‌گذاری این محصول نیز اظهار داشت: در بحث قیمت و با توجه به مشکلات متعددی که در سالیان متمادی متوجه معدن‌کاران زغالی بود، با تعامل صورت گرفته، از حدود دو سال قبل، قیمت هر تن کنسانتره زغال‌سنگ کک شو برابر ۲۶/۵درصد قیمت شمش فولاد خوزستان تعیین گردید که این امر در مقایسه با روش قیمت‌گذاری قبلی، تا حدودی برای حل مشکلات معادن زغال‌سنگ و تامین نقدینگی موثرتر عمل کرده است. با این حال، ضرورت بررسی بیشتر و بازنگری نرخ قیمت کاملاً محسوس است تا شرکت‌های زغالی بتوانند بخش بیشتری از نیازهای خود را برای تامین مالی و توسعه فعالیت را مرتفع نمایند.


وی معتقد است: صنعت زغال‌سنگ کشور نیازمند تحول است و لازمه این تحول، گذر از معدنکاری سنتی به معدنکاری مکانیزه خواهد بود. هرچند برنامه‌ریزی‌هایی توسط متولیان امر برای تدوین طرح جامع زغال‌سنگ کشور انجام شده است، ولی موفقیت اجرای این طرح وابسته به بررسی همه جانبه ظرفیت‌ها و تدوین راهکارهای مناسب برای ایجاد تمرکز با هدف افزایش تولید و توسعه معدنکاری مکانیزه در کشور است. صنعت زغال‌سنگ در بسیاری از کشورها تحت حمایت دولت بوده و از یارانه‌های مختلف حمایتی برخوردار است. این حمایت‌ها در ایران نه تنها برقرار نیست، بلکه عدم ارائه تسهیلات مناسب در بحث مالیات، عوارض، بیمه و حقوق دولتی، فشار مضاعفی به معدنکاران وارد می‌نماید. مطمئناً اگر پشتیبانی مناسب از طرف دولت انحام شده و تسهیلات مالی و اقتصادی به این صنعت ارائه گردد، زغال‌سنگ می تواند محرک مهمی در رشد اقتصادی کشور باشد.
کریتی ثانی گفت: خوشبختانه با توجه به سابقه بیش از یک دهه فعالیت به عنوان اولین و تنها شرکت فعال در عرصه معدنکاری تمام مکانیزه استخراج زغال‌سنگ از ذخایر عمقی و با عنایت به تجارب بسیار ارزشمند کسب شده در حوزه‌های دانش فنی و تخصصی و همچنین در اختیار داشتن منابع تجهیزاتی مانند ماشین‌آلات حفریات و استخراج و بهره‌گیری از بزرگترین کارخانه زغال‌شویی ایران و نیز وجود سرمایه‌های انسانی جوان و متخصص در بخش‌های مدیریتی، پشتیبانی، برنامه‌ریزی، فنی و عملیاتی، توانمندی فنی و اجرایی، شرکت زغال‌سنگ پروده طبس آمادگی و توانایی لازم برای ایجاد جهش در تولید زغال‌سنگ کشور را دارد. با این حال، تحقق این مهم منوط به حمایت دولت در تأمین منابع مالی و تسهیلات حمایتی و همچنین همکاری متولیان بخش معدن برای در اختیار گذاشتن ذخایر و منابع جدید زغالی است و بر این اساس، شرکت زغال‌سنگ پروده طبس آمادگی دارد به توسعه معدنکاری مکانیزه در کشور برای افزایش تولید و تامین خوراک صنایع کمک نماید.
او همچنین برخی مشکلات پیش روی شرکت را یادآور شد و آنها را به شرح زیر طبقه‌بندی کرد:

ضرورت سرمایه‌گذاری دولت جهت توسعه زیرساخت‌های اساسی منطقه معدنی پروده شامل جاده دسترسی، آب، ارتباطات و برق به منظور تسهیل و تسریع روند توسعه معدنکاری منطقه با توجه به پتانسیل بسیار بالای منطقه. بهره‌برداری از این ظرفیت معدنی برای توسعه صنعتی و اقتصادی و ایجاد اشتغال پایدار، منوط به سرمایه‌گذاری بخش دولتی در حوزه زیرساخت خواهد بود.

ضرورت ارتقاء کیفی و کمی زیرساخت ارتباطی منطقه با عنایت به اینکه در حال حاضر بیش از ۶۰۰۰ نفر در این منطقه مشغول به کار هستند. این ضرورت به خصوص برای جاده دسترسی و حجم ترددهای روزانه باربر و نفربر، بسیار محسوس است. در این راستا پیشنهاد می‌گردد مسیر ریلی منتهی به منطقه معدنی پروده با سرمایه‌گذاری لازم، جهت استفاده مسافری نیز تجهیز و تکمیل گردد تا از این بستر برای تردد نیروهای معدن استفاده گردد.

ضرورت و اهمیت در اختیار گرفتن بلوک‌ها و ذخایر جدید زغالی به منظور توسعه هرچه بیشتر و سریع‌تر فعالیت معدنکاری در منطقه

هرچند این شرکت تا کنون فعالیت برون‌مرزی نداشته است ولی با توجه به این‌که پیشگام معدنکاری مکانیزه در ایران بوده و نیروهای این شرکت دانش و تخصص ارزشمندی در این زمینه کسب نموده‌اند، در صورت فراهم بودن بستر لازم، امکان و توانایی ارائه خدمات فنی و مهندسی، به‌ویژه در زمینه طراحی، اجرا و سرویس و نگهداری پروژه‌های مکانیزاسیون معادن زغال‌سنگ به خارج از مرزها و کشورهای همسایه وجود دارد.
مدیرعامل شرکت زغال‌سنگ پروده طبس در خصوص بومی‌سازی این صنعت نیز گفت: داخلی‌سازی قطعات و تجهیزات همواره یکی از اهداف برنامه این شرکت بوده است. با توجه به مشکلات ارزی و شرایط تحمیل شده به کشور و به منظور جلوگیری از توقف فعالیت‌های معدنی و کارخانه فرآوری زغال‌سنگ از اواخر سال ۱۳۸۹، با تشکیل کارگروه مهندسی معکوس، فرآیند بومی‌سازی قطعات مصرفی و یدکی تجهیزات و در برخی موارد کل تجهیز مورد نیاز با مشارکت شرکت‌های توانمند سازنده داخلی آغاز شد که تا کنون ۱۴۲۷ قلم تجهیزاتی در بخش‌های نگهداری معدن، سیستم تهویه و آبکشی، ماشین‌آلات حفاری معدن و سیستم‌ها و تجهیزات فرآوری زغال‌سنگ مهندسی معکوس شده‌اند.
به گفته او، در حال حاضر برای توسعه عملیاتی در دو بخش استخراج زغال‌سنگ خام و تولید کنسانتره این محصول با هدف افزایش میزان و راندمان تولید، برنامه‌ریزی لازم در شرکت زغال‌سنگ پروده طبس انجام شده است. به منظور افزایش سطح استخراج معادن، پروژه خرید سری دوم تجهیزات مکانیزه استخراج لانگوال در دستور کار قرار دارد که گزارشات فنی و اقتصادی طرح تهیه شده و در حال حاضر پیگیری برای استفاده از خدمات مشاورین متخصص در این حوزه برای نهایی کردن موضوع، در حال پیگیری است. علاوه بر این، این شرکت در مزایده یکی از بلوک‌های زغالی منطقه پروده ۴ طبس که توسط شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران برگزار گردیده، مشارکت نموده و برنده شده است که تشریفات قانونی کار برای امضای قرارداد در حال انجام است. با در اختیار گرفتن این بلوک با ذخیره زمین شناسی ۷۸،۴۰۰ هزارتن، شرکت زغال‌سنگ پروده طبس قادر خواهد بود با استفاده از توان فنی و مهندسی موجود و با جذب منابع مالی بانکی، ظرفیت استخراج زغال‌سنگ خام را به میزان ۳۰۰ هزارتن و تولید کنسانتره کشور را ۲۴۰ هزارتن در سال افزایش داده و ۸۰۰ فرصت جدید اشتغال پایدار ایجاد نماید.
گفتنی است، برای افزایش میزان و کیفیت تولید کنسانتره نیز پروژه اسپیرال در کارخانه زغال‌شویی این شرکت در حال اجرا است که هدف این طرح، افزایش راندمان فراوری زغال‌سنگ و بالابردن میزان تولید است.
کریتی‌ثانی در ادامه تصریح کرد: با توجه به پیش‌بینی نیاز کشور به زغال‌سنگ در سال های آینده بر اساس چشم‌انداز ۱۴۰۴ و روند توسعه فولاد و صنایع مرتبط، توسعه بخش زغال‌سنگ به منظور جلوگیری از افزایش هزینه‌ها و نیز توجه به بازارهای صادراتی، ضروری به نظر میرسد و  به همین دلیل باید در زمینه معادن زغال‌سنگ سرمایه‌گذاری مناسبی انجام شود و به همین خاطر می‌توان به آینده روشنی امیدوار بود. ضمناً با توجه به عملکرد و راندمان مناسب معدنکاری مکانیزه در طبس، گسترش این روش بهره‌برداری در سایر معادن کشور نیز راه حل مناسبی جهت شکوفایی این صنعت و افزایش تولید و بهره‌وری خواهد بود.
وی در پایان با تاکید بر این‌که در این مجموعه حدودا ۲۵۰۰ نفر به‌طور مستقیم و غیرمستقیم (به صورت امانی و پیمانی) مشغول به کار هستند، خاطرنشان کرد: حوزه زغال‌دار طبس با وسعتی بالغ‌بر ۳۰ هزار کیلومتر مربع و ذخیره اکتشافی ۲/۷۵ میلیارد تن زغال‌سنگ کک‌شو و حرارتی، به‌عنوان غنی‌ترین و بزرگ‌ترین ناحیه زغالی ایران محسوب می‌شود.
ضمن آن‌که ، ظرفیت تولید سالانه فاز اول بهره برداری ۱/۵ میلیون تن زغال‌سنگ خام از محدوده معدن شماره یک پروده است تا پس از فرآوری با دو روش محیط سنگین و فلوتاسیون ستونی در کارخانه زغال‌شویی این شرکت، ۷۵۰هزار تن کنسانتره زغال‌سنگ کک‌شو تولید گردد. عملیات بهره‌برداری از معدن و استخراج ذخایر زغالی معادن مرکزی و شماره یک منطقه پروده از سال ۱۳۸۷ آغاز شد. این شرکت در طول مدت فعالیت خود موفق به استخراج حدود ۹ میلیون تن زغال‌سنگ خام از مسیرهای پیشروی، هفت کارگاه مکانیزه لانگوال و کارگاه‌های نیمه مکانیزه و سنتی و بیش از ۴ میلیون تن کنسانتره این محصول گردیده و بر اساس برنامه، تولید کنسانتره زغال‌سنگ کک شوی این شرکت در پایان استخراج هشتمین کارگاه مکانیزه لانگوال که هم اکنون در حال کار است، به حدود پنج میلیون تن خواهد رسید. ضمن اینکه با عنایت به برنامه‌ریزی صورت گرفته، دستیابی به ظرفیت‌های تولید زغال‌سنگ خام و کنسانتره، تا افق ۱۴۰۰ محقق خواهد شد.