ایران رتبه سوم بزرگترین تولید کننده گاز طبیعی در جهان

درآمد نیوز – گروه انرژی– بر اساس گزارش اوپک تا پایان سال ۲۰۲۱ میلادی، ایران با حدود ۳۴ تریلیون متر مکعب در مجموع حدود ۱۶ درصد از ذخایر اثبات شده گاز طبیعی در جهان را در اختیار دارد؛ بر همین اساس از دهه ۷۰ هجری شمسی تا کنون این منبع غنی در بخشهای مختلف مورد بهره برداری قرار گرفته و پس از سه دهه تلاش بی وقفه مسئولین وزارت نفت و شرکت ملی گاز ایران و با پشت سر گذاشتن تحریمهای همه جانبه صنعت نفت و گاز به عنوان اصلی ترین حامل نهایی انرژی در کشور مورد بهره برداری قرار می گیرد؛ به نحوی که در حال حاضر ۷۵ درصد از سبد انرژی کشور به گاز طبیعی اختصاص یافته است و این مسئله اهمیت راهبردی صنعت گاز را نشان میدهد.

علی رغم آنکه ایران رتبه سوم بزرگترین تولید کننده گاز طبیعی در جهان را دارد؛ اما با توجه به شروع افت فشار  مخازن گازی میدان پارس جنوبی و ادامه روند افزایشی مصرف، چالش جدی برای تامین گاز طبیعی در آینده بسیار نزدیک وجود خواهد داشت. این موضوع در سالهای اخیر به خصوص در فصول سرد سال با افزایش تقاضای بخش خانگی برای گرمایش تشدید شده است؛ به نحوی که تنها در سال ۱۳۹۸ حدود ۱۲ میلیارد لیتر گازوئیل و نفت کوره با ارزش بیش از ۵ میلیارد دالر برای جبران کمبود گاز توسط نیروگاه ها سوزانده شده است.

 در سال جاری نیز علیرغم کاهش و بعضاً قطع گاز بخش های مختلف صنعت و در مواقعی کاهش صادرات و مصرف مقادیر بیشتر نفت کوره در مقایسه با گذشته، اعمال خاموشی در صنایع و بخش های خانگی و تجاری محتمل است. این آمار نشان می دهد در صورت بی‌توجهی و عدم برنامه‌ریزی و اقدام سریع، کشور با بحران جدی برای امنیت انرژی روبرو خواهد شد؛ به نحوی که واردات این حامل انرژی یا بازگشت به دهه ماقبل ۷۰ شمسی و خریدو توزیع وسایل گرمایشی نفتی و ذغالی بین مردم اجتناب ناپذیر خواهد بود.

در این خصوص، مجتبی یوسفی در گفت و گو با خبرنگارما افزود: مقدار مصرف در روزهای سرد سال به ۶۰۰ الی ۶۵۰ متر مکعب در روز می‌رسد، برآوردهای انجام شده نشان می‌دهد، درروزهای پیک مصرف حدود ۲۰۰ الی ۲۵۰ میلیون متر مکعب، ناترازی تولید را شاهد هستیم.

عدم سرمایه گذاری در بخش زیرساخت‌ها برای توسعه میادین مشترک

وی همچنین اظهار داشت: مشکلات موجود به دلیل عدم سرمایه گذاری در بخش زیرساخت‌ها برای توسعه میادین مشترک و اختصاصی گاز و نفت و همچنین عدم تعمیرات اساسی و به روزرسانی در این زمینه است که سبب فرسودگی مخازن نفت و گاز شده و اگر اصلاحات لازم در سال‌های پیش رو انجام نگیرد، در سال ۱۴۰۳ به اندازه‌ی یک فاز از پارس جنوبی با کاهش تولید گاز مواجه خواهیم شد.

یوسفی در ادامه بیان کرد: بر اساس اسناد بالا دستی در انتهای سال ۱۴۰۸ باید به تولید ۱.۵ میلیارد متر مکعب در حوزه‌ی نفت و گاز برسیم، یعنی تولید گاز باید ۵۰۰ میلیون متر مکعب افزایش یابد، اگر بخواهیم با همین رویه و عدم سرمایه گذاری جهت توسعه میادین و نوسازی ایستگاه‌های تقویت فشار، تعمیرات اساسی چاه‌ها، کارخانجات نمک زدایی و پالایشگاه‌ها پیش رویم، قطعاً ناترازی موجود افزایش می‌یابد.

این نماینده در ادامه متذکر شد: نکته‌ای که وجود دارد این است که باید سبد کشور تغییر کند، تا کنون حدود ۷۵ درصد از سبد انرژی به حوزه‌ی گاز در ابعاد خانگی، نیروگاهی، صنعت و کشاورزی اختصاص دارد که اقدامی نادرست تلقی می‌شود، تک محصولی نیز ازنظر پدافند غیر عامل، کار خطایی است؛ سهم گاز در دنیا برخلاف ایران حدود ۳۰ درصد است.

وی افزود: همچنین برای اصلاح الگوی مصرف و بهینه سازی باید ایجابی و تشویقی عمل شود؛ به عنوان مثال برای مشترکین کم مصرف طبق مصوبه‌ی مجلس، بهای گاز به صورت رایگان و مشترکینی که به دلیل مالکیت خانه‌های بزرگ، ویلاهای آن‌چنانی و استخردار و…مصرف بالایی دارند، بر اساس افزایش تعرفه‌ی پلکانی بهای گاز مصرفی شأن دریافت شود.

یوسفی در ادامه متذکر شد: باید به این نکته توجه کرد اشتباهی که در حوزه‌ی برق برای مناطق گرمسیر رخ داد، برای گاز در مناطق سرد سیر هم تکرار نشود؛ استاندارد نبودن وسایل گاز سوز نیز یکی دیگر از دلایل هدررفت گاز است که این قصور به عهده تولید کنندکان است نه مردم؛ گاهی برخی از بخاری‌ها حدود ۷ برابر هدر رفت انرژی دارد.

این نماینده در پایان تاکید کرد: به طور کلی، باید در حوزه‌ی توسعه‌ی میادین مشترک به عنوان سرمایه و ثروت ملی که برخی از کشورهای چون قطر مشترک است و همچنین سرمایه گذاری در حوزه‌ی میادین گازی، تعمیر و تجهیز پالایشگاه‌ها و کارخانجات که طبق برآورد کارشناسان ۸۰ میلیارد دلار سرمایه برای این منظور موردنیاز است، طی ۸ سال اقدام شود، تا فرصت موجود را تبدیل به برگ برنده‌ای برای رشد اقتصادی کشور کنیم، چرا که قطعاً بعد از سال ۱۴۰۸ تبدیل به یک وارد کننده می‌شویم.

در عین حال، رجب رحمانی، نماینده تاکستان و قزوین در ادامه در گفت و گو با  خبرنگار مادر خصوص طرح پلکانی عنوان کرد: طرح افزایش تعرفه‌ی پلکانی، طرح خوبی است که به کاهش مصرف کمک می‌کند، در این طرح حداقل‌هایی که مورد نیاز است با نرخ متعادل محاسبه و در صورت افزایش مصرف، بهای پرداختی مشترکین افزایش می‌یابد.

وی در ادامه افزود: این افزایش هزینه، صرف نگهداری مخازن و توسعه‌ی میادین نفتی و گازی می‌شود، در واقع می‌توان گفت این طرح به پرداخت عادلانه مشترکین نیز نزدیک تر است، زیرا افراد با توجه به مقدار مصرف، بهای آن را می‌پردازند.

عضو کمیسیون برنامه و بودجه در خصوص مشترکین پرمصرف هم بیان کرد: مشترکین پرمصرف گازخانگی را اقشار متوسط به بالا تشکیل می‌دهند البته ممکن است، سایر اقشار نیز بی احتیاطی‌هایی در مصرف مشاهده شود، گاهی عادت‌های غلط مصرفی سبب افزایش مصرف می‌شود.

رحمانی در ادامه اظهار داشت: طبق آمارهای موجود، در مناطق مرفه نشین شهرهای بزرگ شاهد افزایش مصرف گاز خانگی هستیم، این افراد به دلیل مالکیت خانه‌های بزرگ، ویلایی و استخردار و…. نسبت به سایر افراد مصرف بیشتری دارند.

وی همچنین اشاره کرد: در کشورهای اروپایی رویه‌ی مصرف مانند ایران نیست، آنها در فصول و روزهای سرد سال با پوشیدن لباس گرم، مصرف را به حداقل می‌رسانند.

این نماینده در پایان افزود: در کنار اقداماتی مانند طرح افزایش تعرفه‌ی پلکانی، نیاز به انجام کارهای فرهنگی و دادن آموزش‌های لازم به مردم است تا با کمک و یاری آنها در مصرف گاز شاهد صرفه جویی باشیم، از دیدگاه دین اسلام هم اسراف نهی شده و صرفه جویی از خصلت‌های مؤمنین است.