اگرچه انجام مبادلات پایاپای (با توجه به عدم نیاز به نقدینگی) می‌تواند در بسیاری از بازارها باعث رفع رکود گردد؛ اما همواره چالش‌هایی را به همراه خواهد داشت که لازم است در نظر گرفته شود. ارزش‌گذاری برای کالا و یا خدمات ارائه‌شده، مهم‌ترین موضوعی است که در روند تهاتر ذهن افراد را به خود مشغول می‌کند.

دکتر محمدرضا ناری ابیانه

اگرچه انجام مبادلات پایاپای (با توجه به عدم نیاز به نقدینگی) می‌تواند در بسیاری از بازارها باعث رفع رکود گردد؛ اما همواره چالش‌هایی را به همراه خواهد داشت که لازم است در نظر گرفته شود. ارزش‌گذاری برای کالا و یا خدمات ارائه‌شده، مهم‌ترین موضوعی است که در روند تهاتر ذهن افراد را به خود مشغول می‌کند.

– درصورتی‌که تهاتر بین کالاها صورت گیرد، برابری ارزش دقیق دو (یا چند) کالا دشوار است.

– احتمالاً این مبادله برحسب نیاز ضروری یکی از طرف‌های معامله صورت می‌گیرد؛ بنابراین شخص ممکن است کالای خود را با ارزش کمتری ارائه دهد.

– ارزش بعضی کالاها به‌مرورزمان دچار تغییر می‌شود و کارشناسی که عهده‌دار ارزش‌گذاری است باید این مورد را مدنظر قرار دهد.

ارزش‌گذاری برای خدمات نیز مشکلات خاص خود را دارد. معمولاً ارائه خدمات در یک بازه زمانی صورت می‌گیرد و ممکن است این بازه زمانی برای مدت طولانی (مثلاً چند سال) تبیین شود؛ لذا پیش‌بینی شرایط آینده و امکان‌سنجی ارائه خدمات برای معامله‌گر امری ضروری تلقی خواهد شد. معمولاً در این حالت شروطی جهت تضمین و خسارت در قرارداد درج خواهد شد.

از مدتی پیش، طرح تهاتر سهام نیز در بازار بورس و اوراق بهادار ارائه شده است. هدف این طرح، تأمین منابع مالی معاملات است. تهاتر در بورس با توجه به ثبات و گاهی افزایش درخواست‌های خریدوفروش و در کنار آن کاهش نقدینگی این بازار مطرح شد.

با استفاده از این طرح، افراد می‌توانند در ازای فروش سهام خود کارت تضمینی دریافت و با استفاده از اعتبار این کارت، در بازارهای دیگر کالای مورد نیازشان را خریداری کنند.

همچنین برای خرید در بازار سهام نیز به‌جای استفاده از وجه نقد بتوانند از برات کارت تضمینی بهره‌مند شوند. گرچه تاکنون این طرح به مرحله اجرا نرسیده؛ اما بارها پیشنهادهایی در راستای تکمیل و اجرایی شدن آن مطرح شده است. پیش‌بینی می‌شود راه‌اندازی طرح تهاتر سهام بتواند به رونق هر چه بیشتر بورس کمک کند.

تهاتر یا مبادله پایاپای قدیمی‌ترین روش معامله است. با گذر زمان و رواج وجه نقد، استفاده از این نوع معاملات به‌شدت کاهش یافت و مزایای آن برای مدت‌ها نادیده گرفته شد. در حال حاضر و با کاهش نقدینگی در بازار، استفاده از روش تهاتر دوباره مورد توجه قرار گرفته و در حال گسترش است. فرایندی که برای کم کردن بار روندهای حقوقی و البته مالیات، ایده‌آل محسوب می‌شود. حتی طرح‌هایی هم برای تهاتر سهام و استفاده از مزایای مبادله پایاپای در بازار بورس ارائه شده که هنوز اجرایی نشده است.