هادی حق شناس اقتصاددان

مفهوم انتظار تورمی این است که طبق برخی از قرائن و شواهد باید قیمت‌ها در آینده افزایش پیدا کند، به‌عنوان مثال وقتی که ترامپ انتخاب شد و وقتی که گفت از برجام خارج می‌شوم، طبیعی بود که نرخ دلار شروع به افزایش کند یا اینکه وقتی دلار گران شد همه کالاهایی که وارداتی بودند، شروع به افزایش قیمت کردند یا وقتی که مبادله پولی ما دچار اختلال شد باز انتظاری به وجود آمد که ما در سمت عرضه دچار مشکل می‌شویم و به دلیل کمبود عرضه باید کالا گران شود. این مفاهیم ساده‌ای از انتظارات تورمی است که ما حداقل از ۱۷ اردیبهشت در سال ۹۷ به این طرف دیده‌ایم، وقتی جوجه‌های یک‌روزه در سال جاری به هر دلیلی معدوم شدند انتظار افزایش قیمت مرغ در همان مقطع وجود داشت و همه اینها جزو انتظارات تورمی هستند، به بیان ساده اتفاقی که امروز می‌افتد نتیجه‌اش را چند ماه دیگر می‌بینیم. انتخاب بایدن به‌عنوان رئیس جمهوری آمریکا این انتظار را ایجاد کرده است که او به برجام برگردد، اگر این انتظار برآورده شود یعنی در سمت عرضه ارز ما دچار مشکلی که در دو سال و نیم گذشته بودیم، نخواهیم شد، گرچه ممکن است قیمت نفت کم و زیاد شود، اما اساس مطلب که مانعی بر صادرات نفتی و مبادلات پولی ایران منهای موضوع FATF نیست و عامل و اخلال اصلی‌ای که از اردیبهشت سال ۹۷ در اقتصاد ایران ایجاد شد، انتظار منطقی و عقلایی طبق وعده انتخاباتی بایدن رئیس جمهوری آمریکا این است که حذف شود، اگر این اتفاق بیفتد یعنی حباب قیمت دلار حذف می‌شود و حباب هر کالایی که متاثر از حباب قیمت دلار بوده حتی اگر مردم به دلیل افزایش قیمت دلار تخم‌مرغی گران فروخته‌ باشند، انتظار این است که حباب قیمت تخم‌مرغ هم کم شود، اما چه زمانی این اتفاق می‌افتد؟ انتظارات عقلایی و انتظارات تورمی بستگی به زمان تحقق وعده‌ها دارد، بخشی از انتظارات را می‌توان قبل از وقوع برآورده کرد، به‌عنوان مثال رئیس‌جمهوری منتخب آمریکا اول بهمن‌ماه مستقر خواهد شد و طبیعتا انتظار این است براساس وعده‌هایی که داده به معاهدات بین‌المللی‌ای که ترامپ از آنها خارج شده برگردد. بنابراین تا آن زمان انتظار این است که نه تنها با افزایش قیمت کالاهایی که با دلار سروکار دارند مواجه نشویم بلکه کاهش قیمت هم داشته باشیم. موضوع دیگر اظهار نظرهای تصمیم‌گیران و تصمیم‌سازان داخل کشور است که سیاست‌های کشور را به این سمت سوق بدهند، اگر با دادن هر نظر یا انجام اقدامی به‌عنوان مثال نتیجه این شود که ایران تمایلی به بازگشت آمریکا به برجام ندارد، طبیعی است که می‌تواند وقفه‌های زمانی را طولانی‌تر کند. به‌عنوان مثال همان مشکلی که ما با ترامپ داشتیم کشورهای دیگر هم با او داشتند، اما مثلا مادورو رئیس جمهور ونزوئلا بلافاصله به بایدن پیام می‌دهد که حاضر به مذاکره با آمریکا است. ایران و ونزوئلا را قیاس نمی‌کنم، اما می‌خواهم یک مثال بزنم. برخی از کشورها متناسب با ارزش‌های خودشان رفتار می‌کنند و برخی رفتارهای دیگری انجام می‌دهند و متاسفانه ما در داخل کشور همه موضوعات را صرفا سیاسی می‌کنیم اگر همه چیز را بخواهیم با چشم سیاست نگاه کنیم ممکن است این وقفه‌های زمانی طولانی‌تر شود.

تازه های امروز