هادی حق‌شناس اقتصاددان

زمانی‌که با تورم و موج جهش قیمت‌ها در بازارهای مختلف مواجه شدیم، به‌ویژه اینکه این بازارها با هم جهش پیدا کردند، مثل بازار ارز یا خودرو، سکه و مسکن، این جهش معمولا بیش از ظرفیت این بازارها بوده است. بنابراین طول جهش معمولا کوتاه و اصطلاحا رکود هم کوتاه‌مدت می‌شود. وضعیتی که ما سال گذشته به‌ویژه در سال جاری در بازار مسکن داشتیم بیش از ظرفیت مسکن قیمت‌ها افزایش پیدا کرده و اصطلاحا بازار چنین کششی را ندارد که میانگین قیمت مسکن در تهران حدود ۲۵ میلیون تومان برسد. زمانی‌که می‌گویم چنین کششی را ندارد مفهوم ساده آن این است که میانگین هر واحد مسکونی اگر در تهران حدود ۷۰ تا ۸۰ متر درنظر بگیریم مفهوم این است که هر واحد مسکونی حدود دو میلیارد تومان ارزش خرید و فروش دارد که تقریبا می‌توان گفت همه کارکنان دولت یا کارگران کشور با توجه به میانگین نسبت قیمت درآمد که در مسکن مطرح می‌شود و عدد نرمال آن باید زیر ۱۵ باشد یا میانگین مدت انتظاری که کارکنان دولت می‌توانند درآمدهای‌شان را ذخیره کنند تا به مسکن برسانند که آن هم در اقتصادهای نرمال معمولا ۱۵ سال یا کمی‌ بیشتر است وضعیت فعلی چه نسبت درآمد به اجاره چه قیمت مسکن به دریافتی سالانه کارکنان بسیار فراتر از عددهای نرمال و استاندارد است و از این جهت به زبان اقتصادی گفته می‌شود که این بازار کشش ندارد. بنابراین به‌نظر می‌رسد قیمت فعلی برای خرید و فروش کشش ندارد چه برسد به اینکه قیمت‌ها باز هم بیش از این افزایش پیدا کند. بنابراین به‌نظر می‌رسد که وضعیت فعلی احتمالا مدتی ماندگار خواهد بود تا بازار به قیمت فعلی عادت کند. اگر اتفاق اقتصادی یا سیاسی دیگری نیفتد به‌نظر می‌رسد وضعیت فعلی چند ماهی حداقل حفظ شود و اگر گشایشی در اقتصاد صورت بگیرد یعنی کسب‌وکار مردم رونق بگیرد که ساخت‌وساز یا سمت عرضه تقویت شود احتمال این وجود دارد که شاهد کاهش قیمت هم باشیم ولی در غیر این صورت یا به‌عبارت دیگر در بدترین حالت ممکن به‌نظر می‌رسد که همین وضعیت فعلی حفظ شود. در یک ماه گذشته هم دیدیم که نه قیمت خودرو، نه قیمت سکه و نه قیمت ارز دوام آورد، به‌عبارت دیگر بازارهایی که براساس متغیرهای غیراقتصادی نوسان شدید داشتند وقتی عامل غیراقتصادی کمرنگ و چشم‌انداز بهتر شد در نتیجه قیمت‌ها هم به سمت تعدیل حرکت کردند و حباب‌ها کم‌ کم تخلیه شدند. انتظار این است همین اتفاقی در بازار سکه، ارز و خودرو افتاد در بازار مسکن هم رخ بدهد که علائم و قرائن هم همین را نشان می‌دهند.