بهرام نظام الملکی، کارشناس ارشد برق حوزه صادرات

 از اوایل خردادماه سال گذشته تحت تاثیر افزایش دمای هوا و اوج گیری مصرف برق، وزارت نیرو اعلام کرد که چاره‌ای جز اجرای برخی خاموشی‌ها نخواهد داشت. اگرچه قطعی برق واحدهای مسکونی فشار زیادی به مردم وارد خواهد کرد اما قطعی برق واحدهای تولیدی و شرکت‌های صنعتی نیز خسارات جبران ناپذیری به تولید و بخش خصوصی وارد کرد که با توجه به استمرار آن در تابستان گذشته مشکلات زیادی برای واحدهای تولیدی کشور در پی داشت. مدیریت برق در مدت ذکر شده مانعی برای توسعه کشور ایجاد نمود چرا که تعطیلی کارخانجات و واحدهای تولیدی موجب مشکلاتی برای این واحدها و بروز بی اعتمادی در بخش خصوصی کشور شد.

وزارت نیرو اعلام خاموشی و قطع برق کارخانه‌ها و شهرک‌های صنعتی را که به طور مستمر و هفتگی در کل کشور به دلیل محدودیت برق در تابستان گذشته اجرا شد، مدیریت صحیح نامید. این در حالی است که وزارت نیرو هنوز راهکار اساسی مناسبی برای برون رفت از این شرایط ارائه نکرده و توضیح نداده که در سال‌های بعدی چه وضعیتی داریم و قطعا در تابستان سال جاری، کشور در این رابطه با مشکلات اساسی روبرو خواهد شد.

انرژی در جریان توسعه اقتصادی به عنوان موتور و مولد رشد و توسعه به شمار می‌رود، لذا بخش انرژی به عنوان یکی از بخش‌های مهم اقتصادی، تاثیر بسزایی بر سایر بخش‌های کشور دارد. با توجه به منابع سرشار نفت و گاز در ایران و قابلیت‌های لازم در خصوص سرمایه‌گذاری و تولید و صادرات برق ، برنامه‌ریزی برای ایجاد زیرساخت‌های لازم برای بهره برداری از این منابع سرشار می‌تواندموجب رشداقتصادی و بالندگی کشور گردد.

از آنجا که ساختار فعلی برق همواره با مشکلات مهمی روبروست و نحوه قیمت گذاری قیمت برق، سهم ناچیز سرمایه گذاری بخش خصوصی و عدم شفافیت عملکرد مالی در بخش‌های مختلف آن از جمله مشکلات مهم در این بخش است، جا دارد اقدامات اساسی و فوری در خصوص ساختار فوق از طرف دولت در این رابطه معمول گردد.

با توجه به تقاضای فزاینده مصرف برق، ساخت نیروگاه های جدید در کشور الزام آور است.

رشد مصرف کشور هر روز نیاز به سرمایه‌گذاری بیشتر دارد و اگر از بحران امروز عبور نکند آینده روشنی نخواهد داشت.

با توجه به قیمت گذاری که در صنعت برق اتفاق افتاده است هیچ انگیزه‌ای برای ورود بخش خصوصی به این صنعت وجود ندارد.

متاسفانه به علت عدم سرمایه‌گذاری جدید در صنعت برق در سالهای گذشته، میزان برق مصرفی از ظرفیت تولید برق پیشی گرفته و تبعات این موضوع موجب ایجاد خاموشی‌های گسترده در کشور شد، تا جایی که برای حل این مشکل دولت مجبور شد با اعمال قطعی برق واحدهای صنعتی و همچنین کاهش ساعت کار ادارات، میزان برق مصرفی را کاهش دهد.

در راستای اجرای سیاست‌های اصل ۴۴ قانون اساسی، مشارکت بخش خصوصی و همچنین کمبود منابع مالی در بخش دولتی، احداث نیروگاه‌های کشور به بخش خصوصی واگذار شده است و مشکلی که طی این سالها اتفاق افتاده، عدم توانایی شرکت توانیر در پرداخت وجه برق خریداری شده از شرکت‌های بخش خصوصی به آنهاست که این مشکل باعث شده بخش خصوصی انگیزه‌ای برای سرمایه‌گذاری در این بخش نداشته است.

تنها راه حل عبور از چالش های فوق ، انجام بی چون  وچرای  موارد ذیل است :

۱- یک اصلاح نظام قیمت گذاری برق

۲- افزایش سرمایه گذاری در پروژه‌های توسعه‌ای صنعت برق

۳- پرداخت مطالبات شرکت‌های بخش خصوصی

۴- بهینه‌سازی و کاهش تلفات در زنجیره تولید تا مصرف برق

علیرغم اعلام موارد فوق توسط صاحب نظران و کارشناسان، متاسفانه تاکنون مورد توجه واقع نگردیده است و با توجه به شرایط فوق در تابستان آینده شاهد مشکلات بیشتر خواهیم بود و….