مهم‌تر از این بحث‌ها صادرات کالای غیرنفتی است که در این شرایط اگر حمایت شود و میزان آن افزایش یابد، می‌توان بیشتر نیازهای ارزی کشور را از آن محل تامین کرد و این درآمد پایداری برای کشور خواهد بود که می‌تواند اشتغال و رشد تولید را به دنبال داشته باشد و این ارزآوری، ارزآوری پایداری خواهد بود.
رایزنی‌های رئیس کل بانک مرکزی با عراق برای آزادسازی پول‌های بلوکه شده ایران در این کشور آن هم در شرایطی که اقتصاد ایران تشنه ارز است موضوع مهمی است، در ماه‌های گذشته تجارت خارجی ایران تحت تاثیر عوامل مختلفی کاهش یافته و همین کاهش به کمبود ارز در سیستم اقتصادی ایران منجر و رشد نرخ ارز را به دنبال داشته است. نرخ ارز از ابتدای امسال به طرز غیرقابل باوری رشد کرد و این روزها به بالای ۳۰ هزار تومان رسیده است، به‌نظر می‌رسد آزادشدن منابع ارزی بلوکه شده ایران در سایر کشورها کمک زیادی به کاهش نرخ ارز خواهد کرد و براساس آنچه اعلام شده سفرها به عراق مفید بوده است.
اقدامات بانک مرکزی در مذاکره با عراق در مورد بازگشت ارز را چطور ارزیابی می‌کنید؟ بخش صادرات غیرنفتی چه نقشی در تامین ارز می‌تواند داشته باشد؟
کشور در شرایط خاصی قرار دارد و فشار تحریم‌ها هم روزبه‌روز بیشتر می‌شود و همانگونه که دیدیم ۱۸ بانک دیگر در لیست تحریم‌ها قرار گرفتند. قطعا این فعالیت‌ها می‌تواند موثر واقع و با آزادی منابعی که در عراق بلوکه شده دسترسی به منابع مالی خارج از کشور بیشتر شود و نیاز ارزی کشور را تامین کند. در ادامه بحث کره هم هست یعنی چند موضوع باید همزمان پیگیری شود و امیدوارم شرایط به سمتی برود که هم محدودیت دسترسی به منابع ارزی برداشته و هم منابع ارزی بلوکه شده در خارج از کشور آزاد شود، هم بحث صادرات بیشتر نفتی در دستور کار قرار بگیرد و همچنین و مهم‌تر از این بحث‌ها صادرات کالای غیرنفتی است که در این شرایط اگر حمایت شود و میزان آن افزایش یابد، می‌توان بیشتر نیازهای ارزی کشور را از آن محل تامین کرد و این درآمد پایداری برای کشور خواهد بود که می‌تواند اشتغال و رشد تولید را به دنبال داشته باشد و این ارزآوری، ارزآوری پایداری خواهد بود. درست است که در حال حاضر کاهش درآمدهای نفتی در این شرایط، تهدید محسوب می‌شود، اما هرچه وابستگی کشور به این درآمدها کمتر شود و حمایت و تسهیل تولید کالاها به‌ویژه کالاهای صادرات‌محور افزایش یابد و این تهدید به فرصت تبدیل شود می‌تواند به تامین منابع ارزی مورد نیاز کشور از محل صادرات کالاهای غیرنفتی کمک کند و این پایداری بسیار برای کشور مفید خواهد بود. البته که تبدیل این تهدید به فرصت نیاز دارد در این شرایط کمک، حمایت، تقویت و تامین مالی، دیپلماسی فعال اقتصادی برای توسعه صادرات به‌ویژه با کشورهای همسایه، منطقه آسیا و اوراسیا در اولویت قرار گیرد تا بعد به بازارهای نوظهور یا بازارهای دیگری که در مقصد صادراتی ما نبوده‌اند، برسیم. از طرفی باید هم در تولید و هم در حجم کالاهای صادراتی تنوع ایجاد شود، چون کشور ما کشوری است که می‌تواند ظرفیت صادراتی بالایی داشته باشد و نیازهای ارزی را تامین کند. به شرطی که صادرکننده و تولیدکنندگان حمایت شوند. البته باید تولید کالای با کیفیت و قیمت تمام شده مناسب و بهره‌وری بالا مورد توجه قرار بگیرد.
گفته شده که حدود پنج میلیارد دلار در عراق و هشت و نیم میلیارد دلار هم در کره بلوکه شده است، میزان نیاز ارزی کشور به طور میانگین چقدر است؟
میزان تجارت خارجی ما در سال‌های گذشته نظیر سال ۹۸ و ۹۷ و سال‌های قبل از آن مشخص است، به فراخور و تناسب ارزی که بوده تجارت خارجی افزایش یا کاهش یافته است. تجارت خارجی ما در شش ماهه ابتدایی امسال نسبت به شش ماهه ابتدایی سال گذشته و سال قبل از آن کاهش ۳۰ درصدی داشته و نمی‌توان گفت همه اینها ناشی از تحریم‌ها بوده چراکه بخش عمده‌ای از آن مربوط به کروناست. کرونا هم در کنار تحریم‌ها مشکلات اقتصادی ما را تشدید کرد همچنان که این پاندمی جهانی همه اقتصادها را تحت‌تاثیر قرار داده و به‌تبع آن اقتصاد ما را هم تحت‌تاثیر خود قرار داده است. در سال‌هایی که تجارت خارجی ایران رونق داشت نزدیک به ۱۰۰ میلیارد دلار میزان این تجارت بدون نفت بود و ۴۰ تا ۵۰ میلیارد دلار هم واردات داشتیم. درواقع متناسب با ارزی که در اختیار قرار می‌گیرد کالا وارد می‌شود و در تنگناها و محدودیت‌هایی که داریم باید توازن صادرات و واردات برقرار شود.
با توجه به اینکه مذاکرات عراق انجام شده و همتی، رئیس کل بانک مرکزی، گفته توافقاتی هم حاصل شده و احتمال آزادسازی منابع هست، در مورد کره هم چنین موضوعی مطرح می‌شود، تا چه زمانی می‌توان پول‌های بلوکه شده را با مذاکره پس گرفت؟
این موضوع بحث کلان کشور است و من شاید در این باره نتوانم اظهارنظری داشته باشم و باید از سیاستمدارهای کشور پرسید که این شرایط تا چه زمانی ادامه دارد، ولی در این شرایط باید دید دشمنی‌ای که علیه کشور ما در مورد تحریم‌ها وجود دارد و شرایط انتخابات آمریکا چه می‌شود، در واقع آمریکا با خروج از برجامی که ایران شرایط آن را پذیرفته بود معادلات را بر هم زد و البته بحث کرونا هم اضافه شد و شرایط را سخت‌تر کرد.
به‌نظر شما در روزهای آینده با آزاد شدن بخشی از پول‌های بلوکه شده بازار دچار تغییر شود؟
امیدواریم هم منابع بلوکه شده ارزی کشور آزاد شود، هم توسعه صادرات را داشته باشیم و هم کرونا فروکش کند و هم به نوعی دشمنی‌های آمریکا کاهش پیدا کند تا با تقویت منابع ارزی به نوعی از این مشکلات عبور کنیم، ولی علاوه بر آن باید نگاهی به بخش داخلی داشته باشیم و معضلات و مشکلات داخلی را نیز برطرف کنیم.
گفته می‌شود زمانی‌که ارزش پول ملی کاهش پیدا می‌کند به تبع باید صادرات غیرنفتی هم افزایش پیدا کند، با توجه به اینکه در این بخش هم دچار مشکلاتی هستیم، چه کاری باید برای این موضوع انجام داد؟
حمایت و تقویت تولیدات صادرات‌محور باید هم از نظر تولید و هم شدت گرفتن دیپلماسی برای رشد صادرات در دستور کار قرار بگیرد، البته بخشی از کاهش صادرات خارجی هم به موضوع پاندمی برمی‌گردد چراکه رشد اقتصادی کل دنیا متوقف شده یا کاهش پیدا کرده است، برای همه مراودات و رفت و آمدها محدودیت ایجاد شد.
Friday, 26 April , 2024