درآمد نیوز / با تغییر اقلیم و خشکسالی‌های پی در پی زنگ خطر بحران آب در همدان به صدا در آمد و کارشناسان نگرانی خود درباره از دست دادن منابع آبی استان را از چندین سال قبل اعلام کردند.

به دلیل کاهش بارش برف در سال‌های گذشته، طرح انتقال آب از تالوار به عنوان یکی از منابع آبی جایگزین سد اکباتان که حالا دیگر ورودی ندارد کلید خورد اما هر بار به دلایلی متوقف شدتا جایی که مسئولان به فکر آبرسانی از نقطه دیگری شدند.

دلیل کمبود آب در کشور؛ نسخه‌های رفع تکلیفی مدیران

عضو کمیسیون انرژی مجلس گفت: با توجه به کمبود آب در کشور می‌طلبید وزارت نیرو در دولت‌های مختلف استراتژی مناسبی را اتخاذ کنند اما متاسفانه مدیران ما به تصمیمات آنی و موقت عادت کرده‌اند.

قاسم ساعدی با ابراز نگرانی از کمبود آب در کشور به راهکارهای برون‌رفت از این مشکل اشاره کرد و گفت: ایران چند سالی است که به لحاظ اقلیمی با خشکسالی رو به رو شده که البته این شرایط می‌طلبید وزارت نیرو در دولت‌های  مختلف استراتژی مناسبی را برای جلوگیری از کمبود آب در کشور اتخاذ کنند اما متاسفانه مدیران ما به تصمیمات آنی، موقت و صرفا برای رفع تکلیفی مشکلات عادت کرده و هیچ وقت یک برنامه بلندمدت با طراحی درست ازسوی آن‌ها مشاهده نشده است.

نماینده مردم دشت آزادگان و هویزه در مجلس شورای اسلامی با یادآوری پیش‌بینی انتقال آب از دریای عمان به استان‌های مجاور در برنامه توسعه، افزود: آب دریا علاوه‌بر شرب، برای صنایع آب‌بر مورد استفاده قرار خواهد گرفت چراکه اگر بخواهیم آب مورد نیاز صنایع را نیز از سدها برداشت کنیم در تامین آب شرب و کشاورزی با مشکل رو به رو خواهیم شد، ضمن آنکه تامین آب صنایع از دریا نیاز به تصفیه کامل ندارند و تنها به از بین بردن املاح زائد کفایت می‌کند و این مسئله برای ما صرفه اقتصادی خواهد داشت.

وی تاکید کرد: با توجه به کاهش باران‌ها و کاهش حجم سدها باید برای آبیاری نوین در عرصه کشاورزی و تغییر الگوی کشت در کشور اقدام موثری انجام می‌شد اما این کوتاهی با توجه به کمبود آب، نگرانی‌هایی را برای تامین غذا و محصولات کشاورزی ایجاد کرده، این در حالی است که بحران تامین غذا در جهان نیز رو به افزایش است.

ساعدی با بیان اینکه در این شرایط وزارتخانه‌های نیرو، جهاد کشاورزی، صمت و کشور -که ستاد بحران زیر نظر آن قرار دارد- باید دست به دست هم دهند تا بتوانیم معضل بی‌آبی را در کشور مدیریت کنیم، گفت: به عنوان مثال وزارت جهاد کشاورزی آبیاری نوین را به کشاورزان آموزش دهد و شرایط رفتن به این سمت را فراهم کند چراکه در این شرایط علاوه‌بر پویایی اقتصاد معضل بزرگ کمبود آب را حل می‌کند اما ما همتی در این زمینه در وزراتخانه‌های جهادکشاورزی و نیرو نمی‌بینیم.

این نماینده مجلس با انتقاد از عدم ارائه مجوز حفر چاه‌های کشاورزی در برخی از مناطق کشور در حالی که نیاز به حفرهای عمیق هم ندارند، اضافه کرد: وزارتخانه‌های مربوطه باید برنامه‌ریزی‌های لازم را -تا دیرتر از این نشده- انجام دهند چراکه قطعی آب علاوه‌بر ضررهای  اقتصادی، نگرانی و گرفتاری مردم، تنش‌های اجتماعی را نیز به دنبال دارد که این تنش‌ها برای جامعه و نظام هزینه‌بر خواهد بود اما برخی سیاست‌گذاران حتی یک شناخت دقیق از وضع موجود ندارند و در  جهت رفع مشکلات فعلی قدمی بر نمی‌دارند به همین دلیل مجلس و کمیسیون انرژی به مسئله آب ورود جدی خواهد داشت.

عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی معتقد است آنچه این مشکلات را برای کشور ایجاد کرده نسخه‌های رفع تکلیفی سیاستگذاران و مدیران است در حالی که باید گام‌های عملیاتی برای رفع مشکلات برداشت.

اگر مشکل آب ریشه ای حل نشود مهاجرت‌های اقلیمی در ایران شدت می‌گیرد

عضو فراکسیون محیط زیست مجلس شورای اسلامی با انتقاد از رشد مهاجرت‌های اقلیمی به پیامدهای آن اشاره کرد و گفت: خشکسالی‌های متمادی در استان‌های جنوبی و کویری منجر به مهاجرت عمده مردم به استان گلستان شده است، زمانی که اصلی ترین عنصر حیات بشر دچار کمبودهایی می‌شود، بی شک زیست مردم  نیز دچار مشکل خواهد شد.

معین الدین سعیدی در مورد رشد مهاجرت‌های اقلیمی گفت: مهاجرت اقلیمی که در چند سال اخیر به دلیل شدت گیری خشکسالی‌ها رشد داشته و بارها تاکید شده که زندگی بشر رابطه تنگاتنگی با حیات طبیعت دارد. امروزه دیگر تغییرات اقلیمی، دور از اذهان و افکار عمومی نیست. از سیستان و بلوچستان تا پایتخت ایران درگیر و دستخوش تغییرات اقلیمی در کشور هستند، خسارت‌ ناشی از سیل‌ها و طوفان‌های آمیخته با شن و ماسه تنها گوشه‌ای از این تغییرات هستند.

نماینده مردم چابهار، نیکشهر، کنارک وقصرقند در مجلس شورای اسلامی افزود: عمده مهاجرت‌های اقلیمی در شهرهای خشک رخ می‌دهد که با مسئله بی آبی گره خورده، اگر معضل آب یکبار برای همیشه حل نشود؛ خشکسالی و کم‌آبی بر پدیده مهاجرت و جابه‌جایی جمعیتی تاثیر خواهد گذاشت که می‌تواند تبعات امنیتی و اجتماعی بسیاری به بار بیاورد.

عضو کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی در مجلس یازدهم اظهار کرد: در اثر گرمایش جهانی افزایش پدیده‌هایی نظیر طوفان، تگرگ، خشکسالی، سیل، موج‌های گرمایی و سرماهای نابهنگام شرایط اقلیمی کشورها را تحت تاثیر قرار داده است. این تغییرات اقلیمی مهاجرت گسترده، آوارگی، حاشیه نشینی، بی‌خانمانی، فقر، بیکاری و بی‌تابعیتی را به همراه خواهد داشت. این فرآیندها زندگی معیشتی مردم به ویژه زندگی کشاورزان را تحت تاثیر قرار داده است.

گلستان مقصد جبران سوء مدیریت‌ها شد

سعیدی با انتقاد از مهاجرت مردم به شهرهای شمالی کشور تاکید کرد: خشکسالی‌های متمادی در استان‌های جنوبی و کویری منجر به مهاجرت  عمده مردم به استان گلستان شده است، زمانی که اصلی ترین عنصر حیات بشر دچار کمبودهایی می‌شود، بی شک زیست مردم نیز دچار مشکل خواهد شد، این مهاجرت ها بی تردید تبعات گسترده‌تری را به دنبال خواهد داشت.

قرعه سوء مدیریت‌ها به نام استان‌های شمالی کشور

نماینده مردم در مجلس یازدهم با اشاره به رشد حاشیه نشینی در چابهار یادآور شد: در استانی همچون سیستان و بلوچستان مردم به دلیل وابستگی به آب، خاک و قومیت بلوچی خود به چابهار مهاجرت می‌کنند و همین عاملی شده تا چابهار با آمار بالای حاشیه نشینی روبرو شود، در حال حاضر مهاجرت بیش از اندازه به کلانشهرهایی همچون اصفهان، فارس و تهران حاشیه نشینی را افزایش داده است در طی چند سال اخیر این موضوع برای استان‌های مذکور مسئله ساز شده و تاب این شهرها در مقابل هجوم و افزایش جمعیت کاهش داده است و امروز دومینوی سوء مدیریت‌  قرعه را به نام شهرهای شمالی کشور انداخته که دیر یا زود این شهرها به سرنوشت سایر شهرهای دیگر  دچار خواهند شد.

وی در ادامه تاکید کرد: تنها مسئله آب نیست که این استان‌ها را درگیر خود کرده است بلکه تخصیص نامناسب امکانات ابتدایی برای زندگی، همچون کمبود برق و گاز ابعاد دیگری از سناریوی مهاجرت مردم را در استان‌های کم برخوردار رقم می‌زند، به فرض مثال گرمای بیش از اندازه و قطعی مکرر برق به بهانه کمبود انرژی زندگی را برای مردم جنوب کشور روی مدار بی طاقتی قرار داده و تاب آنها را کاهش داده است.

کم کاری تاریخی وزارت نیرو جبران ناپذیر است

عضو کمیسیون کشاورزی در مجلس یازدهم ادامه داد: کم کاری تاریخی وزارت نیرو در تولید انرژی گلایه‌های متعددی را برای مردم استان‌های جنوبی به ویژه در فصل گرم سال به همراه داشته است عدم پوشش و برق رسانی و قطعی مکرر آن یک داستان دیگر است که در کنار بی آبی، کمبود ابتدایی‌ترین نیازهای بشر را به نمایش می‌گذارد، این در شرایطی است که تولید انرژی برق از وعده‌های دولت‌های مختلف بوده اما هنوز بسیاری از شهرهای کشور از مزایای این انرژی محروم هستند. ناگفته نماند سازمان‌ها و نهادهایی همچون بنیاد مستضعفان تمام تلاش خود را می‌کنند تا این کمبودها برای استان‌هایی همچون سیستان و بلوچستان رفع شود.

منابع آبی داخلی و خارجی کشور

سعیدی با بیان ظرفیت‌های آبی داخلی و خارجی کشور تصریح کرد: مهاجرت‌های اقلیمی امری بدیهی و غیر قابل انکار است امروز علاوه بر مصرف نادرست آب شاهد قربانی شدن طبیعت در سایه سوء مدیریت‌ هستیم. ایران در داخل و خارج منابع آبی متعددی دارد و باید توجه  داشته باشیم هامون مهم‌ترین منبع آبی جنوب شرق کشور به خصوص برای استان سیستان و بلوچستان است. رودخانه دیگر هریرود از سد دوستی و رودخانه اترک به دریای خزر می‌ریزد که از خاک ترکمنستان عبور و از شمال شرق ایران وارد خزر می‌شود. ارس از دیگر رودخانه‌های مرزی مشترک بین ایران و ارمنستان است که سرچشمه آن نیز از ترکیه است و منبع تامین آب استان‌های آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی و بخشی از اردبیل را شامل می‌شود.

عضو فراکسیون محیط زیست مجلس یازدهم ادامه داد: در غرب کشور هم رودخانه زاب و رودخانه‌های داخلی دیگر نظیر کرخه و کارون به اروند رود می‌ریزند که در مرز مشترک میان ایران و عراق است و تماماً جزو رودخانه‌های دائمی محسوب می‌شوند. اما در داخل کشور تنها رودخانه بزرگ زاینده‌رود است و مابقی رودخانه‌ها مثل کارون و دز تبدیل به رودخانه‌های مرزی شده و به خارج از ایران سرازیر می‌شوند. بنابراین وجود آب در این رودخانه‌ها خصوصا رودخانه هیرمند که آب سیستان و بلوچستان را تامین می‌کند، بسیار حیاتی است. برای حفظ و نگهداری آنها نه تنها مدیریت داخلی نیاز است بلکه پررنگ شدن دیپلماسی آب امری حیاتی محسوب می‌شود که متاسفانه از تمام این ظرفیت‌ها تاکنون بی بهره بوده‌ایم، اگر راهکاری اساسی برای حل معضلات زیست محیطی در نظر نگیریم بی شک تبعات سنگین تری از مهاجرت‌ها را باید شاهد باشیم