مشکلات دسترسی به خدمات دندان پزشکی مشکل اساسی بخش بهداشت

گروه اجتماعی-آذین؛ کمبود سرانه دندانپزشک از یک طرف محرومیت بسیاری از مردم در دسترسی به خدمات دندانپزشکی را در پی داشته  و از طرفی بیش از ۲۴ هزار دندانپزشک از مجموع ۲۹ هزار دندانپزشک موجود در کشور )بیش از ۸۰ درصد( دارای پروانه صلاحیت حرف های برای اشتغال در بخش خصوصی هستند، کمبود دندانپزشک موجب کاهش رقابت و افزایش قیمت از طریق ایجاد انحصار در این حوزه شده است.

از جمله تبعات این موضوع افزایش چشمگیر آمار پوسیدگی و همچنین ازدست دادن دندان است. بر اساس پژوهش مرکز تحقیقات پیشگیری پوسیدگی دندان دانشگاه علوم پزشکی تهران، هر فرد بزرگسال باید ۲۸ دندان سالم داشته باشد اما هر ایرانی ۴۰ ساله به طور متوسط، حدود ۲۲ یا ۲۲ دندان سالم دارد.

همچنین دکتر خوشنویسان، عضو هیئتعلمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و رئیس مرکز همکاری سازمان بهداشت جهانی در سال ۹۷ در مصاحب های اعلام کرد: به طور متوسط از ۳۲ دندان، حدود ۲۵ دندان سالمندان کشور پوسیده و یا کشیده شده، به نحوی که بیش از ۵۰ درصد افراد سالمندان کشورمان دچار بی دندانی کامل هستند.همچنین دکتر علیرضا زالی، رئیس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و رئیس سابق سازمان نظامپزشکی طی مصاحبه ای درسال ۱۴۰۰ مدعی شد: هر ایرانی شش دندان پوسیده در دهان دارد. از طرفی باتوجه به اینکه حدود ۸۰ درصد دندانپزشکان در بخش خصوصی مشغول به فعالیت هستند، کمبود دندانپزشک در کشور منجر به کاهش رقابت بین آنها شده که این موضوع پی امدهایی نظیر کاهش کیفیت خدمات و افزایش قیمت ها را در برداشته که تمایل مردم وجود نیاز بسیار زیاد و حتی اورژانسی برای استفاده از این خدمات را کاهش داده است. باتوجه به اینکه عمده هزینه خدمات دندانپزشکی مربوط به دستمزد دندانپزشک است،این کمبود موجب افزایش شدید قیمت این خدمات شده، به طوری که بسیاری از مردم به دلیل هزینه های سنگین دندانپزشکی امکان استفاده از این خدمات را ندارند.

نظام سلامت چاره ای جز افرایش جذب دانشجوی دندانپزشکی ندارد

در این خصوص، پروین صالحی مبارکه نماینده مردم مبارکه در مجلس شورای اسلامی در گفت و گو با خبرنگار ما بیان کرد: در بحث کمبود دندانپزشک در ایران نسبت به کل جمعیت بسیار پایین است. این مساله زمانی حادتر می شود که تعداد دندانپزشکان در برخی از مناطق محروم یا مرزی صفر و یا بسیار کم است و نظام سلامت چاره ای جز افرایش جذب دانشجوی دندانپزشکی ندارد. در عین حال راه دیگر نیز برای کاهش این بحران پیشنهاد می شود که شامل تربیت نیروهای حدواسط  است که بتوانند در مناطق محروم کار دندانپزشکی را تا حدی انجام دهند . ما در بحث دهان و دندان در شهرهای کوچک، مرزی و محروم به شدت با بحران مواجه هستیم و توجه به این مساله بسیار حائز اهمیت است.

نماینده مردم مبارکه در مجلس شورای اسلامی همچنین متذکر شد: اخیرا ما پیش نویسی را در مجلس برای این مساله یعنی همان تربیت و استفاده از نیروهای واسط در مناطق محروم که کار دندانپزشکی را نه البته به صورت خیلی تخصصی انجام دهند،آماده  کرده ایم که در حال جمع آوری امضاست و امیدواریم که با این طرح این بحران را بتوانیم تا حدی کنترل کنیم.

وی ادامه داد: در میان رشته های پزشکی، داروسازی و دندانپزشکی دوران تحصیل به دلیل تخصصی بودن طولانی است. مثلاً پزشک عمومی هفت سال و دندانپزشک سال باید وقت صرف کند تا تا بتواند طبابت کند، در این مدت یا هفت سال،که بازه زمانی طولانی نیز هست، تا یک دندانپزشک فارغ التحصیل شده و جذب کار شود، نیروهایی به عنوان بهداشت کار دهان و دندان تربیت شوند که در حد یک تکنسین آموزش دیده باشند و توان کارهای اجرایی خاصی را در این حوزه در روستاها و مناطق محروم و مرزی داشته باشند.

این عضو کمیسیون بهداشت مجلس اظهار کرد: از سوی دیگر تا بحران دندانپزشک در ایران حل شود، راه پیشگیری نیز می تواند مفید باشد، غالبا پیشگیری از درمان مفید است. به عنوان مثال ما به جای اینکه روی درمان فقط تمرکز داشته باشیم، قبل از این که مساله به فاجعه تبدیل شود به آموزش بپردازیم. مثلا در مناطق محروم و روستاها بهداشت کارهای دهان و دندان برخی آموزش ها را به مردم ارائه دهند در عین حال نیز در این آموزش ها نیز از استفاده از خمیردندان های حاوی فلوئور برای اقشار آسیب پذیر مانند کودکان، افراد مسن و خانم های باردار را یاداوری کنیم که البته این مساله باید در همه مناطق اجرا شود.

صالحی در پایان نیز افزود: نظام سلامت و آموزش کشور با توجه به سرانه دندانپزشک در ایران ، علاوه بر افزایش ظرفیت دانشجو نسبت به تغییر برخی تعرفه ها در بخش خصوصی و دولتی به صورت زیرساختی اقداماتی را انجام دهد. یعنی بخش دولتی برای جذب دندانپزشک برای بخش خصوصی جاذبه هایی مانند همان تعرفه در نظر بگیرد.

مشکلات دسترسی به خدمات دندان پزشکی مشکل اساسی بخش بهداشت

محمد فخر، کارشناس حوزه سلامت اظهار کرد: “یکی از مسائل مهم جامعه، مشکلات دسترسی به خدمات دندان پزشکی است که بایستی بهبود یابد. بدیهی است که باید به تعداد کافی دندان پزشک در کشور وجود داشته باشد تا مردم در مواقع نیاز به آن‌‎ها مراجعه کنند اما در کشور ما این نوع دسترسی در وضعیت مطلوبی نیست”.

وی با اشاره به اینکه در حال حاضر دندان پزشکان در مراکز استان‌ها و همچنین در قسمت‌های شمالی شهرها متمرکز شده‌اند گفت: “این ضعف در دسترسی به خود دندان پزشک، باعث شده است که هزینه‌های درمانی در این حوزه افزایش یابد و بیمه‌ها زیر بار پرداخت هزینه‌های آن نروند”.

فخر افزود: “همچنین به دلیل کمبود نیروی دندان پزشک در کشور، شاهد رقابتی هم در این بخش نیستیم؛ بنابراین مشکلاتی هم در ارائه خدمات باکیفیت به مردم وجود دارد”.

این کارشناس حوزه سلامت در ادامه بیان کرد: “افرادی که در این حوزه ذی نفع هستند و در واقع دندان پزشک و عضو انجمن‌های تخصصی این رشته هستند، برای اینکه رقابت و میزان عرضه خدمات دندان پزشکی در کشور افزایش پیدا نکند، سهمیه پذیرش دانشجوی دندان پزشکی را محدود می‌کنند؛ بنابراین تصمیماتی گرفته می‌شود که با منافع صنفیشان در تضاد نباشد. چرا که افزایش سهیمه دندان پزشکی باعث می‌شود که تعداد بیمه‌های خدماتی افزایش یابد”.

فخر همچنین حقوق و مزایای خدمات دندان پزشکی در بخش دولتی را به نسبت بخش خصوصی پایین‌تر دانست و اظهار کرد: “غالب دندان پزشکان به دلیل حقوق و مزایای بخش خصوصی تمایل به فعالیت در این بخش را دارند. یکی از راه حل‌های این مسئله بومی گزینی دانشجویان دندان پزشکی است تا بتوان آن‌ها در بخش‌های دولتی و مناطق کمتر برخوردار مشغول به کار کرد”.

وی در پایان به اقدام شورای عالی انقلاب فرهنگی در راستای افزایش سهمیه پذیرش دانشجو اشاره کرد و گفت که این تصمیم مقاومت‌هایی را از سمت وزارت بهداشت در پی داشته است، به همین دلیل تصویب این قانون طولانی شد.