هادی ترابی فرد
اگر موضوع اصلاح مالیاتی، به شکل لایحه باشد بهتر است چرا که در این صورت حمایت دولت را به جهت آنکه خود دولت طراح آن بوده است را به دنبال دارد.از طرف دیگر، طبیعی است که مجلس نمی‌تواند معطل ارائه لایحه شود چرا که دولت دو سال است قول ارائه لایحه را داده است و کشور برای حل مسائل مختلفی از جمله جبران کسری بودجه (جلوگیری از فرار مالیاتی، هدفمندسازی معافیت‌های مالیاتی و وضع پایه‌های جدید مالیاتی)، مساله توزیع درآمد و نقش مالیات‌ها در تنظیم بازارهای مختلف از جمله املاک نیاز به تصویب این موارد دارد. مجلس می‌تواند برای پیشبرد اصلاح نظام مالیاتی، متن لایحه دولت را…نیز به عنوان طرح در دستور قرار دهد که بعداً نکته‌ای از سمت دولت نباشد.در پاسخ به این سوال که آیا موضوعات این لایحه می‌تواند برای بودجه ۱۴۰۰ درآمد زایی داشته باشد یا خیر،اگر بررسی کل لایحه در دستور قرار بگیرد زمان زیادی طول می‌کشد و با توجه به تجربه لوایح و طرح‌های دیگر مالیاتی به نظر کار شش ماه و یکسال نیست، مالیات بر ارزش افزوده با آنکه ۵۰ ماده داشت و ذینفعان آن بیشتر مشاغل بودند تصویب آن زمان زیادی به طول انجامید اما این لایحه که مالیات بر مجموع درآمد را دارد و تقریباً صد ماده (صد تغییر) از قوانین قبلی را تغییر داده است ذینفعان آن نیز تنها مشاغل نیستند زمان بیشتری به طول خواهد انجامید.بنابراین اگر کل بسته لایحه دولت به صورت طرح در دستور کار قرار بگیرد درآمدزایی آن، به لایحه ۱۴۰۰ نمی‌رسد اما اگر بخواهد خرد شود به عنوان نمونه یکبار بسته مالیات بر دارایی بررسی شود، در نوبت بعدی بسته معافیت‌ها اصلاح شود و … می‌توان امید داشت که بتواند بر بودجه تأثیر گذار باشد.درباره طرح تقویت حکمرانی ریال،به طور کلی شفافیت تراکنش‌های بانکی (تراکنش‌های با سقف بالا) به طوری که خیلی از افراد درگیر آن نشوند، می‌تواند بر اجرای بسیاری از مالیات‌ها از جمله مالیات بر مجموع درآمد و مالیات بر عایدی سرمایه کمک کند. در این طرح درباره تراکنش‌های بزرگ، هر فرد به صورت خود اظهاری باید اعلام کند که این تراکنش بابت چه بوده است. در حال حاضر سازمان امور مالیاتی تراکنش‌های مالی بالا را بررسی می‌کند اما این بررسی نمی‌تواند ضمانت آور باشد که از تراکنش‌های افراد درآمدهای آن‌را شناسایی کند.ایده اصلی طرح این است که تراکنش‌های بزرگ عنوان شود که بابت چه بوده است در این صورت اگر به عنوان نمونه بابت فروش خانه‌ای تراکنشی انجام شود در صورتی که بعدها مالیات بر عایدی تصویب شود می‌تواند به این موضوع کمک کند که اگر فرد تراکنش خود را به قصد فروش مسکن انجام داده و مشمول مالیات است بتوان مالیات آن را اخذ کرد البته ارائه اسناد مثبته از مختصات این طرح است که می‌تواند با سازوکارهای مختلفی همراه باشددر کنار همه این مسائل شفافیت تراکنش‌های مالیاتی به کاهش فرارهای مالیاتی نیز منجر می‌شود در حال حاضر نیز سازمان مالیاتی تراکنش‌ها را بررسی می‌کند اما به صورتی غیر بهینه و بدون قاعده این کار را انجام می‌دهد.