علی‌اکبر نیکواقبال اقتصاددان

هیچ راهکار کوتاه و قابل توجهی چه برای حل و فصل مسائل جهانی و چه برای گشایش مشکلات داخلی کشورمان به‌خصوص در حوزه اقتصادی وجود ندارد.

از طرفی دیگر به عقیده من باید چند نکته را مدنظر قرارداد که در شرایط فعلی می‌تواند به حل مشکلات کشور کمک کند. ابتدا آنکه نزدیک به یک قرن است که ما از روابط یکطرفه جهان علت و معلولی خارج و به سیستمی که درآن وابستگی میان تمام اجزا مشهود است وارد شده‌ایم.

بنابراین ضروری است با بررسی و شناسایی تمام ابعاد و اثرات متقابل مسائل، راه حل بهینه گزینش شود. به زبان بسیار ساده، مشکلات داخل و خارج نباید مجزا و جدا از هم در نظر گرفته شوند، چراکه ارتباط آنها با یکدیگر، باعث اثرگذاری متقابل خواهد شد. نکته مهم دیگر آن است که در حال حاضر یک راه‌حل قطعی، ساده و ایستا برای حل مشکلات وجود ندارد و یا اینکه به ندرت می‌توان چنین موردی را یافت، زیرا شرایط در حال تغییر است و هر راه‌حلی با خود مسائل و گرفتاری‌های جدیدی به همراه می‌آورد که باید به شکل دقیق و پویا مورد بررسی قرار گیرد. این در حالی است که تنوع در سازمان‌ها به لحاظ مکانی، زمانی و همچنین عینی و ذهنی در زیرمجموعه‌های گوناگون فرهنگی، سبب می‌شود تا مدیران همواره با مسائل ویژه‌ای روبه‌رو شوند که می‌توان برای آنها راه‌حل‎های خاصی را جست‌وجو کرد. این راه‌حل‌های اختصاصی برای حل مسائل سازمانی از چنان اهمیتی برخوردارند که بسیاری از متخصصان مدیریت سازمانی، مانند ماری پارکر فالت از آن قانون موقعیت(LAW OF SITUATION)را استخراج کرده‌اند که بر اساس آن همه افراد باید در شرایط و موقعیت موجود تصمیم‌گیری کنند (به عبارت دقیق‌تر از دستورها یا قانون موقعیت تبعیت و فرمانبرداری کنند). منظور از چنین اصطلاحی این نیست که هر فردی بر مبنای خصوصیات ذهنی و روانی خود که متفاوت با دیگران است شرایط و موقعیت را شناسایی و ارزیابی کند، بلکه منظور آن است که با استفاده از این موقعیت تمام جنبه‌های فنی تخصصی، اداری و مالی، مورد ارزیابی‌های کارشناسانه قرار گیرد و سپس تصمیمی متناسب اتخاذ شود. شایان ذکر است راه‌حل‌های امروزی کاملا بر اساس بهره‌گیری از بهترین و مناسب‌ترین نظریه‌ها و روش‌های علمی که تاکنون یافت شده هستند. در این بین بدیهی است که راه‌حل‌های سیستمی با بالاترین حد انطباق با شرایط فعلی از جایگاه خاصی در این میان برخوردار باشند. بر همین اساس ضروری است که تصمیمات بر مبنای آثار و پیامدهای ناشی از روابط متقابل بین اجزا، بررسی و پس از شناسایی و ارزیابی تمام ابعاد و اثرگذاری‌های مثبت و منفی آنها، راه‌حلی که بالاترین امتیاز مثبت را به دست می‌آورد انتخاب و به اجرا گذاشته شود. نکته دیگر آنکه شناسایی و ارزیابی نکات مثبت و منفی یک یا چند راه‌حل نیاز به اطلاعات دقیق، جامع، قابل دسترس و هدفمند دارد تا بتوان مطابق با آن به حل مسائل کمک کرد. لازم به ذکر است از آنجا که به دلیل تحول و دگرگونی جهان نمی‌توان هیچ راه‌حلی را برمبنای ثبات و پایداری دائمی در نظرگرفت، پس انعطاف و خلاقیت می‌تواند کمک مهمی به بقای نظام سازمانی کشور داشته باشد. گفتنی است ماکیاول، سالیان پیش در کتاب گفتارها نوشت: اگر اعضای سازمان‌ها بتوانند نظر مخالف خود را بیان و در جهت حل‌وفصل آن همکاری کنند، پایداری بیشتری را برای سازمان به همراه خواهد داشت. بنابراین شرط نهایی موفقیت، آزادی و امنیت فردی و همچنین تضمین قانونی و حقوقی است که در سایه آن، شفافیت‌ها گسترش پیدا خواهد کرد و در عین حال امکان اتخاذ تصمیمات بهینه و مطلوب افزایش خواهد یافت.